Σάββατο 29 Δεκεμβρίου 2012

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ: Βοηθάνε την εξέλιξη της ομιλίας των παιδιών;


 
Με τα παιχνίδια που θα φέρει ο Άγιος Βασίλης, πάρτε μερικές ιδέες για να ενισχύσετε το λόγο των παιδιών. Τα παιχνίδια να γίνουν διασκεδαστικά και χρήσιμα. Σχεδόν όλα τα παιχνίδια μπορούν να αναπτύξουν τις γλωσσικές ικανότητες των νηπίων εάν χρησιμοποιηθούν σωστά. Ο ρόλος σας, ως γονείς, είναι πολύ σημαντικός στο παιχνίδι, καθώς μπορείτε να διευκολύνετε την ανάπτυξη του λόγου μαζί με όλες τις δεξιότητες που είναι σημαντικές στη γενικότερη ανάπτυξη των παιδιών. Πρέπει να καθίσετε με το παιδί σας και να του δείξετε τα γλωσσικά στοιχεία που θέλετε να μάθει.
 
  Καροτσάκι μωρού ή καροτσάκι για ψώνια
Η χρήση του στο παιχνίδι, εκτός από διασκεδαστική για τους μικρούς μας φίλους, μπορεί να είναι και εκπαιδευτική
§Εμπλουτίζει το λεξιλόγιό του σχετικά με τα τρόφιμα (κρέας,ψάρι,λαχανικά)
§  Μαθαίνει έννοιες μεγέθους (μικρό, μέτριο, μεσαίο, μεγάλο), ποσοτικές έννοιες (λίγα, πολλά, μερικά)
§  Έννοιες σειράς (πρώτο, δεύτερο) και χωρικές έννοιες (γύρω, ανάμεσα, κάτω)  
§  Μαθαίνει να χρησιμοποιεί επίθετα στο λόγο του (ελαφρύ, βαρύ, νόστιμο, άσχημο)
§  Ρήματα (σπρώχνω, σταματώ, πηγαίνω,μυρίζω, βάζω, σηκώνω, πληρώνω, )
§  Κάνει ερωτήσεις δίνει απαντήσεις (πού πας; τότε θα έρθεις; τι αγόρασες; τι το χρειάζεσαι; τι  χρώμα είναι το μήλο;)
§  Κοινωνικές δεξιότητα
 
 
Αυτοκινητάκια, τρενάκια, μπουλντόζες
Τα συγκεκριμένα παιχνίδια μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε μια ομάδα παιδιών (κορίτσια-αγόρια), χωρίς να περιοριζόμαστε στο φύλο, για να ενισχύσουμε την ομαδικότητα, το ενδιαφέρον τους προς το διαφορετικό για να μην περιορίζονται σε συγκεκριμένα αντικείμενα, την επαφή με διαφορετικά αντικείμενα από αυτά που έχει το παιδί καθημερινά. Ώστε το παιδί να μαθαίνει:
§  Χρώματα
§  Να μετρά
§  Ποσοτικές έννοιες (λίγα, πολλά, μερικά)
§  Χωρικές έννοιες (γύρω, ανάμεσα, κάτω, πάνω, πίσω)
§  Να εμπλουτίζει το λεξιλόγιο με καινούριες λέξεις (ρόδες, τιμόνι, πόρτα, κάθισμα, μηχανή, φορτηγό, τρακτέρ, μπουλντόζα, τρενάκι, ράγες)
§  Ρήματα (φύγαμε, σταμάτα, πέρνα, ανέβα)
§  Κοινωνικές και πραγματολογικές δεξιότητες (εναλλαγή σειράς: η σειρά μου/ σου ,μπορώ να παίξω και εγώ; μπορώ να έχω αυτό το τρένο;)
§  Ερωτήσεις/ Απαντήσεις (πού είναι το φορτηγό; ποιος οδηγεί το αυτοκίνητο; τι χρώμα είναι το τρακτέρ; πού το χρησιμοποιούμε το τρακτέρ;)
§  Επαγγέλματα
 
  Κούκλες 

Οι κούκλες είναι ένα παιχνίδι που επίσης δεν πρέπει να δίνεται μόνο σε μια ομάδα κοριτσιών, γιατί μπορεί να επεκταθεί ως ένα συμβολικό παιχνίδι και τα παιδιά (κορίτσια-αγόρια) να μαθαίνουν:
§Μέρη του σώματος
§  Ρούχα
§  Χρώματα
§  Φύλο
§  Έννοιες μεγέθους
§  Χωρικές έννοιες (πάνω στο κρεβάτι, κάτω από την κουβέρτα)
§  Ρήματα (τρώω, πίνω, κοιμάμαι, κλαίω, κάθομαι, πεινώ, πλένω)
§  Συναισθήματα (χαρούμενος, λυπημένος, φοβισμένος, νυσταγμένος)
§  Ερωτήσεις/ Απαντήσεις (Πού είναι η κούκλα; Τι ρούχα φοράει; Πού είναι τα μάτια της; Γιατί κλαίει;)
§  Τις ανάγκες που έχει το μικρότερο αδερφάκι, μωράκι
§  Φροντίδα
§  Κανόνες υγιεινής (το τάισα και το πλένω, κάνω μπάνιο την κούκλα)
 
  Μπάλες
Οι μπάλες εκτός από τα συνηθισμένα παιχνίδια που μπορούν να εξασκηθούν τα παιδιά (ποδόσφαιρο, μπάσκετ) μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν τη γλωσσική, γνωστική και κινητική ανάπτυξη του παιδιού
§  Μαθαίνουν χωρικές έννοιες (μέσα, έξω, πάνω, κάτω, πίσω)
§  Χρώματα
§  Έννοιες μεγέθους
§  Αισθητικότητα και απτικές έννοιες (μαλακή, σκληρή, λεία)
§  Μετράνε
§  Αδρή κινητικότητα,
§  Συντονισμός ματιού-χεριού
§  Κοινωνικές δεξιότητες (στέλνω την μπάλα, περιμένω τη σειρά μου, πιάνω την μπάλα, δεν πετώ τη μπάλα)
 
  Κουκλόσπιτο
Με τη χρήση αυτού του παιχνιδιού βοηθάτε το παιδί να καταλάβει:
§  Πώς συμπεριφερόμαστε σε ένα χώρο
§  Χρησιμοποιεί διαφορετικό λεξιλόγιο (δωμάτια και αντικείμενα του σπιτιού, μέλη της οικογένειας)
§  Χωρικές έννοιες
§  Χρώματα
§  Σχήματα (παράθυρου, πόρτας, τραπεζιού)
§  Ρήματα (τρώω, πίνω, κάθομαι, κοιμάμαι, ανεβαίνω, κλείνω, ποτίζω, ντύνομαι, σκουπίζω)
§  Σχέση μέρους-όλου (χρησιμοποιήστε ένα δωμάτιο και ονομάστε αντικείμενα που έχει)
§  Κατανόηση και εφαρμογή εντολών (βάλε τη κούκλα στο κρεβάτι, νομίζω πως η κούκλα πεινάει)
§  Μέρη του σπιτιού και η χρησιμότητά τους
§  Ερωτήσεις - Απαντήσεις
§  Κοινωνικές  δεξιότητες (βλεμματική επαφή)
Φάρμα
Με αυτό το παιχνίδι εμπλουτίζουμε τις γνώσεις του παιδιού και το λεξιλόγιό του σε ένα χώρο διαφορετικό από αυτό του σπιτιού.
 
§  Γνωρίζει την ονομασία των ζώων
§  Πού ζούνε τα ζώα
§  Φαγητά (άχυρα, χόρτα)
§  Φροντίδα  των ζώων
§  Υπευθυνότητα (ο βοσκός βόσκει τα ζώα, ο αγρότης είναι υπεύθυνος της φάρμας)
§  Ρήματα (καθαρίζω, ταΐζω, βοσκάνε)
§  Πληροφορίες για τα ζώα( τι μας προσφέρουν τα ζώα, από ποια μέλη αποτελείται μια οικογένεια ζώων και πώς λέγονται)
§  Μεγέθη (μικρό, μεγάλο)
§  Χωρικές έννοιες (μέσα, έξω)
§  Επαγγέλματα (βοσκός, αγρότης, κτηνίατρος)
 
Ενσφηνώματα
Η χρήση τους είναι περισσότερο εκπαιδευτική. Βοηθάνε:
§  Στη λεπτή κινητικότητα
§  Οπτική επεξεργασία
§  Σκέψη (πώς να το γυρίσω, πού να το τοποθετήσω;
§  Μεγέθη
§  Κατηγοριοποίηση (λαχανικά, φρούτα, ρούχα ,ζώα, αριθμοί, γράμματα)
§  Κατονομασία
§  Επανάληψη
 
 Τουβλάκια
§  Ενισχύουν τη λεπτή κινητικότητα
§  Χωρικές έννοιες (πάνω, δίπλα, μέσα)
§  Κατασκευές
§  Χρώματα
§  Αριθμοί
§  Σχήματα
                                                 
 

                                                 
 

Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 2012

Σύνδρομο Down



Το σύνδρομο Down είναι μια γενετική κατάσταση που οδηγεί σε κάποια επίπεδα μαθησιακών δυσκολιών και σε ένα χαρακτηριστικό φάσμα φυσικών χαρακτηριστικών. Περιγράφει μια χρωμοσωμική δυσλειτουργία. Ο πυρήνας κάθε κυττάρου περιέχει 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων (23 κληρονομούνται από τη μητέρα και 23 από τον πατέρα). Αυτό καθιστά 46 χρωμοσώματα στο σύνολο.
Άτομα με σύνδρομο Down έχουν 47 χρωμοσώματα, δεδομένου ότι υπάρχει ένα πρόσθετο αντίγραφο του χρωμοσώματος 21.
Περίπου 1/1000 μωρά γεννιέται με σύνδρομο Down.


Προφίλ ατόμων με σύνδρομο Down
§  Tα παιδιά αυτά έχουν μικρή μύτη και στενή στοματική κοιλότητα.
§  Η υπερώα είναι βαθιά και η γλώσσα εμφανίζεται μεγάλη (πλαδαρή). Αυτό μπορεί να επηρεάσει την αναπνοή, την κατάποση και την άρθρωση, οδηγώντας σε προβλήματα ομιλίας και λόγου.
§  Τα περισσότερα παιδιά με σύνδρομο Down είναι πρόθυμα να επικοινωνήσουν και εκδηλώνουν την αγάπη τους με ένα χαμόγελο και μια αγκαλιά, αλλά το βρίσκουν δύσκολο να μάθουν να μιλούν.
§  Συναντούν δυσκολίες κατανόησης των όσων ακούν ή στο πώς λένε κάτι  ή πώς εκφέρουν τις λέξεις.
§  Συχνά παρουσιάζουν χαμηλό νοητικό δυναμικό, ικανό να τους στερήσει την πλήρη αυτονομία τους.
§ Τα μωρά αμέσως μετά τη γέννησή τους, κατά κανόνα δεν κλαίνε
§ Δε διαθέτουν μυϊκή δύναμη
§  Παρατηρείται μεγάλη όρεξη για φαγητό και παχυσαρκία
§  Σπάνια ξεπερνούν τα 50 χρόνια ζωής
§   Οι μαθησιακές δυσκολίες επηρεάζουν σημαντικά την ικανότητα τους να μάθουν, σε σύγκριση με άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας - αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι είναι ακατόρθωτο.
Ο ρόλος του λογοθεραπευτή έγκειται στα παραπάνω σημεία. Όσο νωρίτερα ξεκινά η θεραπεία, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα.

Λεπτή και αδρή κινητικότητα
Μπορεί να εμφανίζουν δυσκολίες στον οπτικοκινητικό συντονισμό και στο βάδισμα, όπως και σε άλλες δεξιότητες (γραφή, κούμπωμα κουμπιών, κόψιμο με ψαλίδι κτλ.). Το γεγονός αυτό οφείλεται στο ότι έχουν κοντά δάχτυλα και οι αντίχειρες είναι πιο χαμηλά απ´ ότι φυσιολογικά. Γενικότερα, έχουν ένα χαλαρό μυϊκό τόνο και υπάρχει πιθανότητα πλατυποδίας.

Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου να εξελιχθεί;

Η νοητική ανάπτυξη στα παιδιά με σύνδρομο Down είναι απρόβλεπτη και δεν είναι δυνατό από τη γέννηση να προβλεφθούν οι διανοητικές ικανότητες. Γι' αυτό, ο προσδιορισμός των καλύτερων μεθόδων εκπαίδευσης για κάθε παιδί ιδανικά αρχίζει σύντομα μετά τη γέννηση. Δεδομένου ότι τα άτομα με σύνδρομο Down έχουν ευρύ φάσμα δυνατοτήτων και η ικανότητα μάθησης σ' αυτά δεν σταματά ποτέ, η επιτυχία στο σχολείο και μετέπειτα στην εργασία δεν είναι σε καμία περίπτωση μάταιος αγώνας. Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν άτομα με σύνδρομο Down που είναι σε θέση να εργάζονται, να συμμετέχουν στην κοινωνική ομάδα και να πετυχαίνουν σε τομείς όπως ο αθλητισμός, η τέχνη.
Τα παιδιά μαθαίνουν συνεχώς και είστε στην καλύτερη θέση, για να τα βοηθήσετε να αναπτύξουν τις δεξιότητες τους.
1. Απολαύστε το χρόνο που περνάτε μαζί με το μωρό σας - αυτό το βοηθά να μάθει και να βελτιωθεί σε πολλούς τομείς.
2. Γνωρίστε τις συνήθειες του και τις προτιμήσεις του, τα πράγματα που του αρέσουν και αυτά που δεν του αρέσουν.
3. Δείξτε του ότι ενδιαφέρεστε για τα συναισθήματα του, τα ενδιαφέροντα του και τις ανάγκες του.
4. Να του μιλάτε διαρκώς και να παίζετε δημιουργικά παιχνίδια μαζί του.
5. Διαβάστε του πολλά παραμύθια.
6. Οργανώστε ένα υλικό με εικόνες από καθημερινά αντικείμενα, όπου θα στοχεύουν στην ανάπτυξη λεξιλογίου.


 

 

Δευτέρα 19 Νοεμβρίου 2012

Συχνές ερωτήσεις σχετικά με τη λογοθεραπεία

  • Καλύπτονται τα έξοδα;

Όλα τα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν μεγάλο μέρος των συνολικών εξόδων των συνεδριών. Με τα απαραίτητα δικαιολογητικά που θα προσκομίσετε στο ταμείο σας, θα καλυφθούν τα έξοδα των συνεδριών.
 
  • Πόση ώρα διαρκεί μία συνεδρία λογοθεραπείας;
Η διάρκεια της μίας συνεδρίας είναι  45 λεπτά με 1 ώρα και στις περισσότερες περιπτώσεις γίνεται δύο φορές την εβδομάδα.
 
  • Πόσο καιρό θα κάνει το παιδί μου λογοθεραπεία;
Η συνολική διάρκεια για την αντιμετώπιση της κάθε διαταραχής εξαρτάται από το βαθμό δυσκολίας που αντιμετωπίζει το κάθε παιδί και πόσο μπορεί να συνεργαστεί το ίδιο και η οικογένειά του.
 
  • Πώς δουλεύει ο λογοθεραπευτής;
  1. Ο λογοθεραπευτής αξιολογεί τις ανάγκες του παιδιού -ατόμου
  2. Δομεί το κατάλληλο πρόγραμμα αντιμετώπισης ανάλογα με το είδος της διαταραχής
  3. Συνεργάζεται με το οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον του παιδιού
  4. Συμβουλεύει τους γονείς για την υποστήριξη του παιδιού στο σπίτι
  5. Διαμορφώνει το πρόγραμμα ανάλογα με την πρόοδο του παιδιού-ατόμου
  6. Είναι μέλος επιστημονικής ομάδας (εργοθεραπευτής, ψυχολόγος, αναπτυξιολόγος, παιδοψυχολόγος)
  7. Ενημερώνει το κοινό για θέματα λογοθεραπείας - παρέμβασης - αντιμετώπισης

  • Με ποιες διαταραχές ασχολείται ο λογοθεραπευτής;
-        Αναπτυξιακές διαταραχές
-        Διαταραχές φώνησης
-        Διαταραχές ροής ομιλίας (τραυλισμός, ταχυλαλία)
-        Καθυστέρηση ομιλίας
-        Διαταραχές άρθρωσης
-        Εγκεφαλικά επεισόδια
-        Διαταραχές μάθησης (μαθησιακές δυσκολίες, δυσλεξία, ειδικές μαθησιακές δυσκολίες)
-        Βαρηκοΐα – κώφωση
-        Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές

  • Μα γιατί δυσκολεύεται;
  1. Οι κακές συνήθειες στην εγκυμοσύνη όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, το έντονο στρες, κάποια σοβαρή κατάσταση υγείας π.χ. ένας τραυματισμός ή μια σοβαρή λοίμωξη, μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την ανάπτυξη του μωρού οδηγώντας ενδεχομένως σε γλωσσική ή κινητική καθυστέρηση.
  2.  Η κληρονομικότητα.
  3. Τα ελλιπή ερεθίσματα του περιβάλλοντος στο οποίο μεγαλώνει το παιδί.
  4. Τα ανατομικά προβλήματα ρινικής-στοματικής κοιλότητας.
  5. Οι οδοντικές ανωμαλίες. Τα ορθοδοντικά προβλήματα, η παρατεταμένη χρήση πιπίλας.
  6. Κάποιες πολύ σοβαρές αρρώστιες τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού (ωτίτιδες)
  7. Ψυχολογικά προβλήματα
  8. Άγχος.
  9. Οι παθολογικές καταστάσεις (π.χ. βαρηκοΐα) ή αναπτυξιακές διαταραχές (π.χ. αυτισμός) μπορεί να «απαιτούν» λογοθεραπεία. 

  • Από ποια ηλικία μπορεί το παιδί να ξεκινήσει λογοθεραπεία;
Η ηλικία έναρξης λογοθεραπείας εξαρτάται από το είδος της διαταραχής και τους παράγοντες. Ένα παιδί που δεν λέει κάποιο φώνημα, δεν μπορεί να ξεκινήσει λογοθεραπεία αν δεν ξεπεράσει το ηλικιακό όριο που μπορεί να αρθρώσει το φώνημα. Εάν πρόκειται  για αναπτυξιακή διαταραχή μπορεί να ξεκινήσει από μικρή ηλικία, αρκεί να γίνει νωρίς η διάγνωση της διαταραχής. Εάν πρόκειται για διαταραχή ροής ομιλίας (τραυλισμός) η παρέμβαση μπορεί να ξεκινήσει από μικρή ηλικία με συμβουλευτική γονέων και έπειτα με παρέμβαση στο παιδί.
 

  • Ποιες ενδείξεις στη συμπεριφορά του παιδιού μπορεί να σημαίνουν διαταραχή του λόγου ή της ομιλίας;
  1. Δεν κατανοεί πάντα αυτό που του λέτε, δεν αντιδρά κατάλληλα στις οδηγίες που του δίνετε ή δεν ανταποκρίνεται στις προσπάθειες που κάνετε να επικοινωνήσετε μαζί του.
  2. Μιλά "μωρουδίστικα" και η ομιλία του δεν έχει "καθαρίσει". Πρόσωπα που δεν το βλέπουν συχνά δεν το καταλαβαίνουν.
  3. Η άρθρωσή του δεν έχει ακρίβεια και ορισμένες φορές ακούγεται σαν να "μασάει" τις λέξεις.
  4. Δεν έχει λεξιλόγιο το ίδιο πλούσιο με άλλα παιδιά της ηλικίας του. Παρότι είναι σε ηλικία που πηγαίνει σε παιδικό σταθμό κάνει φράσεις μόνο με δύο-τρεις λέξεις χωρίς να χρησιμοποιεί άρθρα, προθέσεις, ή άλλα γραμματικά στοιχεία ή δε συντάσσει σωστά.
  5. Δε δείχνει σημεία επικοινωνίας με το περιβάλλον. Δεν αντιδρά σε ήχους.
  6. Κάνει στερεοτυπικές, μονότονες και επαναλαμβανόμενες κινήσεις του σώματος, των άκρων ή του κεφαλιού. Δεν εδραιώνει βλεμματική επαφή με πρόσωπα ή αντικείμενα. Το παιχνίδι του είναι μηχανικό και δεν έχει συμβολισμό. Ασχολείται με ιδιόρρυθμο τρόπο με τα αντικείμενα και τα παιχνίδια του και έχει εμμονές. Η ομιλία του αρκετές φορές είναι άσχετη με τη συζήτηση ή με τις ερωτήσεις που του κάνετε.
  7. Δυσκολεύεται να ξεκινήσει να μιλά, κολλάει στον πρώτο ήχο της λέξης ή επαναλαμβάνει πολλές φορές την πρώτη συλλαβή. Επαναλαμβάνει μικρές λέξεις όπως το "και" ή τα άρθρα των λέξεων.
  8. Δυσκολεύεται να μάθει πράγματα καθημερινής ρουτίνας ακόμα και μετά από πολλές προσπάθειες. Δεν διατηρεί αυτή τη γνώση και το ίδιο πράγμα δεν μπορεί να το ξανακάνει την επόμενη μέρα.
  9. Έχει δυσκολίες στο γραπτό λόγο δηλαδή στη ανάγνωση και τη γραφή.


 

Παρασκευή 16 Νοεμβρίου 2012

Πώς μπορώ ως γονέας να εμπλουτίσω την ομιλία του παιδιού μου;


Μπορείτε ως γονείς να:

Ø  Χρησιμοποιήσετε κατάλληλη ομιλία η οποία να είναι απλή και καθαρή ώστε να μπορεί το παιδί να σας μιμηθεί. Επαναλαμβάνοντας ότι λέει το παιδί σας, υποδηλώνετε ότι καταλαβαίνετε.

Ø  Φτιάξετε ένα άλμπουμ με αγαπημένες φωτογραφίες, από αγαπημένα ή οικεία πράγματα, χωρίστε τα σε κατηγορίες, όπως για παράδειγμα παιχνίδια που παίζουμε, φαγητά που τρώμε, ζώα του δάσους.

Ø  Βοηθήσετε το παιδί σας να κατανοεί και να ρωτάει ερωτήσεις.

Ø   Παίξετε το παιχνίδι «ναι- όχι».

Ø   Κάνετε ερωτήσεις που έχουν τη δυνατότητα επιλογής όπως για παράδειγμα «θέλεις ζωγραφίσουμε ή να πούμε τραγουδάκια;».

Ø  Διευρύνετε το λεξιλόγιό του. Ονομάστε τα διάφορα μέρη του σώματος και το τι μπορεί να κάνει κανείς με αυτά «αυτό είναι το πόδι μου, με τη πόδι μας μπορούμε να περπατήσουμε ή να τρέξουμε».

Ø  Διαβάσετε παραμύθια.

Ø  Τραγουδάτε απλά τραγούδια για να μάθει το ρυθμό της ομιλίας.

Ø  Περνάτε ευχάριστα το χρόνο σας με τα παιδιά σας, όπως, το ξεφύλλισμα πολύχρωμων περιοδικών – παραμυθιών και βιβλίων είναι μία ευχάριστη ασχολία.

Ø  Να δίνετε προσοχή στο παιδί σας όταν σας μιλάει. Βεβαιωθείτε ότι σας προσέχει όταν του μιλάτε. Καθώς το παιδί μαθαίνει νέες λέξεις, η προφορά ους ίσως να μην είναι σωστή.

Ø  Εκτιμήσετε την προσπάθειά του και να το  ενθαρρύνετε πάντοτε. Δείξτε του ότι καταλάβατε τη λέξη ή τη φράση του ικανοποιώντας την απαίτησή του όταν αυτό είναι δυνατό.

Ø  Βοηθήσετε το να αναπτύξει ακόμη πιο σύνθετο λεξιλόγιο. Χρησιμοποιήστε μια καινούργια λέξη, εξηγώντας τον ορισμό της ή χρησιμοποιήστε τη σε μια φράση η οποία είναι εύκολα κατανοητή.

Ø  Βοηθήσετε το παιδί σας να ακολουθεί σύνθετες και έπειτα πολύπλοκες  εντολές όπως «Πήγαινε στο δωμάτιό σου και φέρε το μπουφάν σου». Ενθαρρύνετε το παιδί σας να μάθει να δίνει κατευθύνσεις.

Ø  Ακολουθήσετε τις οδηγίες του όταν παίζετε και φτιάχνει ένα σπιτάκι, ένα πύργο με τουβλάκια. Παίξτε παιχνίδια με το παιδί σας όπως «φωλίτσα».

Ø  Εκμεταλλευτείτε τις καθημερινές δραστηριότητες. Για παράδειγμα όταν σας βοηθάει στην κουζίνα ενθαρρύνετε το να ονομάζει τα αντικείμενα που χρησιμοποιείτε. Συζητήστε για τα φαγητά που φτιάχνετε, ή για την καθαριότητα του σπιτιού.

Ø  Ενώ ψωνίζετε να συζητήσετε μαζί του τι θα αγοράσετε, πόσα πράγματα χρειάζεστε και τι θα κάνετε.
Ø  Ενθαρρύνετε τα μεγαλύτερα αδέρφια να περνάνε χρόνο με τα μικρότερα.
 
Ø  Περάσετε ελεύθερο και δημιουργικό  χρόνο με το παιδί σας.