Ο λόγος είναι βασικότατο στοιχείο για την κοινωνική ανάπτυξη του
ατόμου, την επικοινωνία και την σχολική πρόοδό του. Αποτελεί για το παιδί μια
θεμελιώδη λειτουργία που του επιτρέπει να σκέφτεται, να μαθαίνει, να εκφράζει
και να ικανοποιεί τις ανάγκες και τις επιθυμίες του. Το βρέφος από τους πρώτους
μήνες αρχίζει να παράγει ήχους και μέχρι να συμπληρώσει το ένα έτος πιθανότατα
θα έχει πει την πρώτη του λέξη. Η γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού παρουσιάζει
καταπληκτική πρόοδο κατά τα πρώτα 4-5 χρόνια ζωής και κυρίως κατά τη νηπιακή
ηλικία.
Χαρακτηριστικά παιδιών με προβλήματα λόγου – ομιλίας
Διαταραχές ομιλίας
Δυσκολίες στην
άρθρωση: Το παιδί δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει τα όργανα της
άρθρωσης για να παράγει έναν ή περισσότερους φθόγγους ή τους εκφέρει με τρόπο
που αντιστοιχεί σε μικρότερη ηλικία από τη δική του.
Φωνήματα και συλλαβές υφίστανται αλλοιώσεις π.χ.
- Παραλείψεις (λύβι αντί μολύβι)
- Αντικαταστάσεις (φέλω αντί θέλω)
- Ενθέσεις (πραγωτό αντί παγωτό)
- Η μεγαλύτερη συχνότητα σφαλμάτων παρατηρείται στην εκφορά των συριστικών (σ,ζ,τσ,τζ,ψ,ξ) των οδοντικών (θ,δ) και του ρ. Παρόμοια φωνολογική σύγχυση μπορεί να παρατηρηθεί και στους υπόλοιπους φθόγγους της γλώσσας
Δυσκολίες στη
φωνολογία: Το παιδί μπορεί να είναι σε θέση να παράγει όλους τους φθόγγους
αλλά όταν μιλάει τους μπερδεύει, τους
αλλοιώνει με αποτέλεσμα η ομιλία του να είναι ακατάληπτη και κατανοητή μόνο από
τα άτομα του περιβάλλοντός του.
Διαταραχές του λόγου:
Πρόκειται για δυσκολίες που επηρεάζουν κυρίως την έκφραση ή την κατανόηση
του προφορικού λόγου από το παιδί.
Δυσκολίες στην
έκφραση:
- Δεν χρησιμοποιεί λέξεις στην ηλικία των 18 μηνών
- Δεν κάνει προτάσεις με 2 λέξεις στην ηλικία των 2 χρόνων
- Χρησιμοποιεί λιγότερες από 100 λέξεις στην ηλικία των 3 χρόνων
- Δεν χρησιμοποιεί προθέσεις η πληθυντικό στην ηλικία των 3-4 χρόνων
- Κάνει συντακτικά λάθη
- Παραλείπει μέρος των λέξεων στην ηλικία των 4- 5 χρόνων
- Αδυνατούν να ονοματίσουν αντικείμενα
- Δεν έχει λεξιλόγιο αντίστοιχο με παιδιά της ηλικίας του
Δυσκολίες στην κατανόηση:
- Η ικανότητα του παιδιού να κατανοεί το λόγο είναι μικρότερη από αυτήν που αντιστοιχεί στην ηλικία του
- Δεν ανταποκρίνεται σε οικεία ονόματα στην ηλικία του 1 χρόνου
- Δεν εκτελεί απλές εντολές στην ηλικία των 2 χρόνων
- Δεν κατανοεί άρνηση, ερώτηση στην ηλικία των 2μιση χρόνων
- Δεν κατανοεί αφηρημένες έννοιες και χωροχρονικές
Ο ρόλος του λογοθεραπευτή
Το παιδί με δυσκολία στην ομιλία, το λόγο, ή την επικοινωνία
δεν παρουσιάζει απαραιτήτως όλες τις παραπάνω ενδείξεις. Οι διαταραχές λόγου
δεν πρέπει να παραβλέπονται, είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστούν έγκαιρα για να
διευκολυνθεί η είσοδός του παιδιού στο σχολείο για την κατάκτηση της ανάγνωσης
και της γραφής.Ιδιαίτερη σημασία για την πρόληψη και αντιμετώπιση των
διαταραχών του λόγου του παιδιού έχει η στάση των ενηλίκων – γονέων, δασκάλων.
Οι επίμονες παρεμβάσεις για διόρθωση των γλωσσικών σφαλμάτων είναι δυνατόν αντί
να μειώσουν το πρόβλημα να το δυσχεράνουν.
Παιδιά μικρής ηλικίας με ελαφρά ή
μέτρια καθυστέρηση λόγου ή με αρθρωτικά προβλήματα αναμένεται να βελτιωθούν
σύντομα και να καλύψουν τη διαφορά. Οι διαταραχές έκφρασης και κατανόησης έχουν
μακροχρόνια πορεία.
