Διγλωσσία στα παιδιά

 

Μπορεί  η διγλωσσία να προκαλέσει  διαταραχές στην ανάπτυξη του λόγου;

 Πολλοί γονείς ανησυχούν μήπως η διγλωσσία προκαλεί κάποιου είδους αναπτυξιακού προβλήματος στο παιδί τους (π.χ. δυσκολίες στη γλωσσική και γνωστική ανάπτυξη). Παλιές έρευνες υποστήριζαν ότι η διγλωσσία έχει αρνητικές επιπτώσεις στη γλωσσική  ανάπτυξη του παιδιού.

Τώρα πιστεύεται ότι παιδιά μέσης νοημοσύνης μαθαίνουν μία δεύτερη γλώσσα σχετικά εύκολα.

Όσο πιο νωρίς ξεκινήσει η δίγλωσση εκπαίδευση, τόσο πιο πιθανό είναι ότι το παιδί θα γίνει ένας ικανός δίγλωσσος, ώστε να μεταβαίνει από τη μία γλώσσα στην άλλη εύκολα και χωρίς προσπάθεια. Η διγλωσσία μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη γνωστική ευελιξία, και  κατά συνέπεια θα μπορούσε να ενδυναμώσει τη νοημοσύνη.

 Τα δίγλωσσα παιδιά προέρχονται στην πλειοψηφία τους από μικτές οικογένειες ή οικογένειες μεταναστών, που για λόγους ένταξης στην κοινωνία ή για τη διατήρηση της μητρικής/πατρικής καταγωγής τους, διατηρούν την επαφή και με τις δύο  γλώσσες.

Τα παιδιά που εκτίθενται σε δύο γλώσσες κατά τα πρώτα τέσσερα χρόνια της ζωής τους έχουνε πάρα πολλές πιθανότητες να γίνουν δίγλωσσα, δηλαδή φυσικοί ομιλητές και των δύο γλωσσών, άρα και με τις δύο γλώσσες ως μητρικές.               

 

Από τι εξαρτάται η ανάπτυξη της δεύτερης γλώσσας στα παιδιά;

 Η ανάπτυξη της δεύτερης γλώσσας εξαρτάται από:

• Την ηλικία εκμάθησης της δεύτερης γλώσσας. Όσο μικρότερο είναι το παιδί, τόσο πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά μαθαίνει τη δεύτερη γλώσσα.
• Την ποσότητα  έκθεσης στη δεύτερη γλώσσα.  Ένα παιδί που εκτίθεται στη δεύτερη γλώσσα σε καθημερινή βάση μέσα από την τηλεόραση και τη συναναστροφή με μεγαλύτερους συνομηλίκους θα παρουσιάζει ένα πολύ πιο αναπτυγμένο σύστημα επικοινωνίας από ένα παιδί που χρησιμοποιεί  τη δεύτερη γλώσσα μόνο π.χ. στην παιδική χαρά.
•  Την ποιότητα έκθεσης στη δεύτερη γλώσσα. Ένα παιδί μπορεί να χρησιμοποιεί της ελληνική γλώσσα σε καθημερινή βάση, αλλά η ποιότητα των ελληνικών να είναι κακή (π.χ. ένας γονιός που μιλάει σπαστά ελληνικά).
• Το βαθμό της φωνητικής και δομικής ομοιότητας με τη μητρική γλώσσα. Για παράδειγμα, το παιδί που μαθαίνει Αλβανικά και Ελληνικά (φωνητικά και δομικά παρόμοιες γλώσσες) πιθανόν να του είναι πιο εύκολο συγκριτικά με το παιδί που μαθαίνει Κινέζικα και Ελληνικά (φωνητικά και δομικά διαφορετικές γλώσσες).

 Ποιος είναι ο ρόλος του λογοθεραπευτή στη διγλωσσία;

 Οι διαταραχές στην ανάπτυξη του λόγου μπορεί να εμφανιστούν τόσο στα μονόγλωσσα όσο και στα δίγλωσσα παιδιά. Όταν ένα δίγλωσσο παιδί παρουσιάζει κάποιο πρόβλημα στην ανάπτυξη του λόγου πρέπει οπωσδήποτε να γίνει αξιολόγηση γλωσσικών ικανοτήτων του παιδιού και στις δυο γλώσσες, ώστε να αποκτηθούν χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τη συνολική ικανότητα του παιδιού.  Ο λογοθεραπευτής πρέπει να έχει κατάλληλη εκπαίδευση και την εμπειρία, ώστε να χειριστεί τα δίγλωσσα παιδιά. 

Στην περίπτωση που το δίγλωσσο παιδί παρουσιάζει διαταραχές στο λόγο (π.χ. γλωσσική καθυστέρηση) οι ειδικοί συμβουλεύουν τους γονείς  να διακόψουν  τη χρήση μιας γλώσσας (συνήθως του σπιτιού).

Με βάση την αξιολόγηση ο λογοθεραπευτής σχεδιάζει και προσαρμόζει το θεραπευτικό πρόγραμμα στις ανάγκες κάθε παιδιού.  Η λογοθεραπευτική παρέμβαση στα δίγλωσσα παιδιά στοχεύει στην επαρκή κατάκτηση μίας γλώσσας αρχικά. 

Οι γονείς δεν πρέπει να θεωρήσουν τη διακοπή χρήσης μιας γλώσσας ως μια μόνιμη κατάσταση, αλλά να προσπαθήσουν να βρουν την κατάλληλη ευκαιρία για να ξανά εισάγουν τη δεύτερη γλώσσα.

 

   Συμβουλές για τους γονείς που μεγαλώνουν ένα δίγλωσσο παιδί

 Για τους γονείς που μεγαλώνουν ένα δίγλωσσο παιδί προτείνονται από κάτω μερικές συμβουλές που στοχεύουν στη σωστή γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού  σε ένα δίγλωσσο περιβάλλον.

• Για παράδειγμα,  η μαμά θα πρέπει να μιλάει συνέχεια Αγγλικά και ο μπαμπάς Ελληνικά). Αυτό όμως θα πρέπει να γίνεται με τρόπο συστηματικό και όχι μόνο σε στιγμές που το επιθυμούν. Τα δίγλωσσα παιδιά κλειδώνουν πάνω σε δύο γλώσσες, αυτές των γονέων τους, από πολύ νωρίς και τις κατακτούν κανονικότατα ως ξεχωριστά συστήματα. 
•   Για παράδειγμα, χρήση της Αγγλικής γλώσσας στο σπίτι, χρήση της Ελληνικής γλώσσας στο σχολείο.
• Συσχέτιση της ομιλούμενης γλώσσας με συγκεκριμένο χρόνο της ημέρα. Για   παράδειγμα, το πρωί όλοι στο σπίτι μιλούν αγγλικά,  ενώ το βράδυ ελληνικά. Αλλά και εδώ, η συστηματικότητα είναι απαραίτητη.
• Παροχή του σωστού περιβάλλοντος. Οι γονείς πρέπει να μιλάνε στο παιδί τους με φυσικότητα και όπως αυτοί αισθάνονται και να φροντίζουν να ακούει το παιδί τους συχνά και σε διαφορετικές καταστάσεις και τις δυο γλώσσες.
• Χρήση της ίδιας γλώσσας σε όλα τα παιδιά της οικογένειας. Για παράδειγμα, μιλάμε στη μια γλώσσα με το μεγαλύτερο παιδί και στην άλλη με το μικρότερο.

 

Βιβλιογραφία:

Καμπανάρου, Μ. (2008). Διαγνωστικά Θέματα Λογοθεραπείας.  Αθήνα: Εκδόσεις ΕΛΛΗΝ

ΜΕ ΠΟΙΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΟΥΜΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΟΥ;

 Είναι σημαντικό το παιδί πριν μάθει να διαβάζει και να μετράει να έχει αυτονομηθεί. Παρόλα αυτά τίποτα δεν σας εμποδίζει να του εμφυσήσετε την αγάπη για τους αριθμούς και τα γράμματα ειδικότερα μάλιστα αν δείχνει να του αρέσει και αν και σεις τα καταφέρνετε καλά στα θέματα αυτά.

• Προσφέρετε στο παιδί κανονικά βιβλία με χοντρό εξώφυλλο από μικρή ηλικία.
• Αφήστε το να φυλλομετρά τα βιβλία. Ακόμα και να σκίζει εφημερίδες όταν είναι μικρό.
• Διαβάζετε κάτι μαζί του κάθε μέρα βιβλία που θα έχουν και εικόνες και κείμενο.
• Ζητήστε να σας φέρει το βιβλίο της επιλογής του.
• Σταδιακά δείξετε του που βρίσκονται στο κείμενο εύκολες λέξεις όπως πχ ονόματα ηρώων.
• Αργότερα ζητήστε του να σας δείξει και εκείνο.
• Γράψτε του ένα γράμμα όταν είναι στη κατασκήνωση ή στη γιαγιά για διακοπές.
• Φτιάξτε μαζί μια λίστα για ψώνια.
• Να κάνετε σειροθέτηση ιστοριών με εικόνες.
• Πείτε τραγουδάκια με την αλφαβήτα.
• Δώστε ένα χαρακτηριστικό όνομα για το κάθε γράμμα της αλφαβήτας ώστε όταν το βλέπει να μπορεί να το θυμηθεί.
• Κάντε παζλ με την αλφαβήτα για να ενισχύσει και την οπτική διάκριση.
   
   
   
  Για τους αριθμούς:
  
  
• Μάθετε του πόσοι είστε στην οικογένεια.
• Να μπορεί να μετράει τα δάχτυλά του και αντικείμενα που του δίνετε.
• Πόσες είναι οι μέρες της εβδομάδας, σε πόσους μήνες είναι τα γενέθλια του.
• Τηρείτε πάντα κανονικά ωράρια και συνδέστε τις τακτικές καθημερινές δραστηριότητες σας με την ώρα.
• Ποτέ μην ζορίζετε το παιδί υπερβολικά, μην το κοροϊδεύετε και μην επιμένετε απλά στα σύμβολα των αριθμών, για να το βοηθήσετε με την πρόσθεση και την αφαίρεση χρησιμοποιείτε πάντα πρακτικές εμπειρίες και πραγματικά αντικείμενα: πχ «έχω δύο καραμέλες έφαγα την μία πόσες μου έμειναν;»

Δώστε του νωρίς ένα συγκεκριμένο ποσό για χαρτζιλίκι για να μάθει την όψη και την αξία των χρημάτων και προτρέψτε το να ξοδεύει και να αποταμιεύει, κρατώντας πάντα λογαριασμό των αγορών του και των χρημάτων που του περισσεύουν.

 

          Για τη γραφή:

Δραστηριότητες που βελτιώνουν τις δεξιότητες προγραφής:

• Το παιδί σχεδιάζει γραμμές ή αντιγράφει σχήματα με νερομπογιές ή πλαστελίνη.
• Σχεδιάζει γραμμές ή σχέδια με οπτική ή λεκτική καθοδήγηση από το θεραπευτή ή το γονέα.
• Ολοκληρώνει απλές ή πιο σύνθετες εικόνες, ενώνοντας τελεία – τελεία και ακολουθεί διαδρομή μέσα από λαβυρίνθους.
• Βελτιώνουμε την τριποδική λαβή του χεριού που κρατά το μολύβι τοποθετώντας πάνω σ’ αυτό ειδικές προσαρμοστικές λαβές.
• Να αντιγράφει σχήματα, σταυρό, αριθμούς.

Δραστηριότητες που βελτιώνουν την πλευρίωση  (διάκριση αριστερού -δεξιού)

• Χωρίζουμε μια σελίδα στη μέση και ζητούμε από το παιδί να ζωγραφίσει π.χ. δεξιά ένα κύκλο και αριστερά ένα τρίγωνο.
   

 

Μη ξεχνάτε είναι εξίσου σημαντικό να παίζετε και άλλα παιχνίδια μαζί του όπως κατασκευές, επιτραπέζια παιχνίδια, κυνηγητό, κρυφτό, να χορεύετε, να μαθαίνετε τραγουδάκια και συμβολικές κινήσεις. Ο καθένας μας είναι καλύτερος και σε κάποιον άλλο τομέα.

Μη διστάζετε να μεταδώσετε την αγάπη σας στο παιδί για τις ασχολίες σας και τα χόμπυ σας όπως μαγειρική, κηπουρική, ποδηλασία, φροντίδα κατοικίδιων. Μαθαίνει το ίδιο σωστά μέσα από την αληθινή ζωή, εξασκεί τις δεξιότητες του και ετοιμάζει τον εαυτό του ανενόχλητα να θέλει να μαθαίνει με χαρά αυτό που του προσφέρεται.

Ποτέ μην πιέζετε το παιδί να κάνει κάτι όταν δεν θέλει. Αντιθέτως ενισχύστε την:

Επιβράβευση

Επιβραβεύστε την πρόοδο. Η παροχή περιστασιακών αμοιβών κατά την ικανοποίηση των στόχων της μελέτης, μπορεί να αποτελέσει σημαντική κινητήρια δύναμη.

 

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΠΠΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΙΑΓΙΑΣ ΣΤΗ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Στην σύγχρονη κοινωνία πολλοί γονείς εξαιτίας των υποχρεώσεων τους αναγκάζονται να ζητήσουν την βοήθεια των γονέων τους για την φύλαξη των παιδιών. Η γιαγιά και ο παππούς είναι δύο ''φιγούρες'' που σίγουρα δεν λείπουν από την καθημερινότητα των παιδιών και για τον λόγο αυτό πρέπει να είναι ενήμεροι για το πρόγραμμα που παρακολουθεί ένα παιδί που χρίζει λογοθεραπευτικής παρέμβασης.
Στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει άγνοια τους προβλήματος που αντιμετωπίζει το παιδί και η φροντίδα που παρέχουν οι ''παππούδες'' δεν είναι η κατάλληλη. Σε καμία περίπτωση αυτό δεν σημαίνει έλλειψη αγάπης και τρυφερότητας, αλλά μια τυπική φροντίδα δεν ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες ανάγκες που μπορεί να χρειάζεται ένα παιδί με αυτισμό για παράδειγμα.

Παρακάτω ακολουθούν μερικές συμβουλές που μπορούν να βοηθήσουν στην ομαλή λειτουργία του προγράμματος που απαιτεί η λογοθεραπευτική παρέμβαση :

1. Ενημερώστε τον παππού και την γιαγιά για το θέμα που αντιμετωπίζει το παιδί. Δώστε λεπτομέρειες για πιθανές αρνητικές συμπεριφορές του παιδιού και πως θα πρέπει να αντιδράσουν. 
2. Ζητήστε τους να ακολουθούν συγκεκριμένο πρόγραμμα και να μην παίρνουν πρωτοβουλίες που πιθανώς προκαλέσουν σύγχυση στο παιδί. (σε περιπτώσεις αυτισμού για παράδειγμα). 
3. Φροντίστε να τους δείξετε πως πρέπει να διορθώνουν τα λάθη που πιθανώς κάνει το παιδί, χωρίς ακραίες αντιδράσεις. 
4. Τα χάδια και η αγκαλιές ποτέ δεν είναι αρκετά, αλλά η υπερβολική βοήθεια (για παράδειγμα το να ταΐζουν το παιδί ενώ ο στόχος είναι να τρέφεται μόνο του για να βελτιωθεί η κινητικότητα και η ανεξαρτησία του) μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην παρέμβαση. 
5. Μην κρύβεται την ύπαρξη προβλήματος ή την ονομασία του. Μόνο τότε θα ξεκινήσει η διαδικασία αποδοχής του παιδιού από τους ίδιους τους γονείς άρα και η ουσιαστική θεραπεία βελτίωσης του. 
6. Συζητήστε πως οι δεξιότητες που κατέχει το παιδί μπορούν να βελτιωθούν σταδιακά με ειδική θεραπευτική παρέμβαση ώστε να μην πιέζουν το παιδί με απαιτήσεις. 
7. Ζητήστε τους να πηγαίνουν βόλτα με το παιδί και να μην προτιμούν το σπίτι διαρκώς. 
8. Αν δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ιδιαίτερες απαιτήσεις του παιδιού ζητήστε από άλλα μέλη της οικογένειας να αναλάβουν την καθημερινή φροντίδα του ή ένα μέρος αυτής.
9. Η στάση της γιαγιάς και του παππού θα πρέπει να είναι η βοήθεια και η στήριξη (με την προυπόθεση ότι μπορούν και θέλουν) και όχι η συνεχής παρέμβαση και κριτική.
10. Συζητήστε για τα οφέλη της λογοθεραπείας μαζί τους και την πρόοδο του παιδιού.
11. Οι γονείς με τη σειρά τους καλό είναι να βλέπουν με κατανόηση την συμπεριφορά της γιαγιάς και του παππού και με τη συζήτηση να προσπαθήσουν να βάλουν τα όριά τους. Όταν κατανοούμε πώς αισθάνεται κάποιος και ξέρουμε ότι η συμπεριφορά του δεν πηγάζει από κάποια κακή πρόθεση, είναι πιο εύκολο να τον αντιμετωπίσουμε με καλή διάθεση και αυτό μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να έχει στην επικοινωνία μας μαζί του.

Η καλή σχέση και επικοινωνία της γιαγιάς και του παππού με τους γονείς του παιδιού, μόνο οφέλη μπορεί να έχει για το ίδιο, απολαμβάνοντας την αμέριστη αγάπη και των δύο πλευρών. Το αντίθετο βέβαια ισχύει όταν το παιδί είναι στο επίκεντρο συνεχών συγκρούσεων και αντιπαραθέσεων.

 

Infochildren.com

ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΟΥ ΕΠΕΡΧΟΝΤΑΙ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

  

 

Τι είδους δυσκολίες θα μπορούσαν να εμφανιστούν μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο;

ΔΥΣΦΑΣΙΑ
Είναι μια διαταραχή της γλώσσας που προκαλείται από βλάβη στα γλωσσικά κέντρα του εγκεφάλου, τα οποία συνήθως βρίσκονται στην αριστερή πλευρά του εγκεφάλου. Η δυσφασία μπορεί να οδηγήσει σε δυσχέρεια:

Κατανόησης, όταν κάποιος:

• δεν είναι σε θέση να αναγνωρίζει ήχους,
• χάνει το νόημα των λέξεων,
• δεν μπορεί να θυμηθεί πληροφορίες,
• δεν μπορεί να καταλάβει τη δομή της πρότασης,

Ομιλίας, όταν κάποιος:

• αναγνωρίζει τι είναι κάτι, αλλά δεν μπορεί να προφέρει το όνομά του,
• υποκαθιστά λέξεις ή ήχους με άλλους, ενώ μιλάει,
• μπορεί να πει τις βασικές λέξεις, αλλά δεν μπορεί να τις συνδέσει σε μια γραμματική πρόταση,
• κολλάει σε μια λέξη/ήχο,
• έχει πρόβλημα στο να εξηγεί οτιδήποτε με ευκρίνεια.

Ανάγνωσης, όταν κάποιος:

• έχει πρόβλημα στην αναγνώριση και κατανόηση γραμμάτων ή λέξεων,
• έχει πρόβλημα ανάμνησης και αντίληψης μεγάλων προτάσεων,
• έχει δυσκολία ανάκλησης στη μνήμη λεπτομερειών από μακροσκελείς ιστορίες.

Γραφής, όταν κάποιος:

• έχει πρόβλημα στον σχηματισμό γραμμάτων σε λέξεις και, κατά συνέπεια, στον σχηματισμό φράσεων,
• έχει πρόβλημα στην οργάνωση ιδεών σε λογικές ιστορίες.

ΔΥΣΠΡΑΞΙΑ
Είναι μια διαταραχή στην ομιλία, η οποία προκαλείται από βλάβη στα κέντρα ελέγχου ομιλίας του εγκεφάλου που χρησιμοποιούνται για τον σχεδιασμό και τη οργάνωση ήχων και λέξεων σε ομιλία. Η δυσπραξία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα:

• τη δυσκολία εύρεσης της σωστής θέσης του στόματος για την παραγωγή/συντονισμό ήχων,
• τη δυσκολία ομαλής μετάβασης μεταξύ ήχων και λέξεων.

ΔΥΣΑΡΘΡΙΑ
Είναι μια διαταραχή στην ομιλία ή τη φωνή που προκύπτει από μυϊκή αδυναμία, παράλυση ή κακό συντονισμό της αναπνοής και των μυών της ομιλίας. Η δυσαρθρία μπορεί να οδηγήσει σε:

• μεταβολή της έντασης ομιλίας,
• αλλαγή της ποιότητας φωνής, όπως η τραχεία φωνή,
• ρινικό ήχο ομιλίας,
• συγκεχυμένη ομιλία,
• ομιλία που ακούγεται στην ίδια ένταση ή στην ίδια χροιά.

ΔΥΣΦΑΓΙΑ
Είναι μια διαταραχή κατάποσης φαγητού, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε:

• δυσκολία στην μάσηση ή τη διατήρηση τροφίμων και υγρών τροφίμων στο στόμα,
• δυσκολία στην κατάποση τροφίμων ή ποτών, που οδηγεί σε βήχα, πνιγμό, ή κατάποση τροφίμων/ποτών με λανθασμένο τρόπο.

ΝΟΗΤΙΚΕΣ (σκέψη) δυσκολίες είναι οι δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν μετά από εγκεφαλική βλάβη, όπως οι εξής:

• κακή συγκέντρωση,
• διαταραχή της μνήμης,
• μειωμένη ικανότητα κατανόησης ευφυούς γλώσσας, όπως τα αστεία και ο σαρκασμός,
• μειωμένη ικανότητα λογικής οργάνωσης και επίλυσης προβλημάτων.

 

Θεραπεία και ο ρόλος του λογοθεραπευτή. Ο ρόλος του λογοθεραπευτή είναι τόσο στην πρόληψη, στην έναρξη της αφασίας, όσο και στην αποκατάσταση. Ο λογοθεραπευτής ενημερώνει, αξιολογεί και ενισχύει δεξιότητες ενώ παράλληλα προσπαθεί να αποτρέψει την επιδείνωση των συμπτωμάτων. Το σίγουρο πάντως είναι η δυνατότερη βελτίωση της επικοινωνίας του ατόμου με ανάπτυξη και σωστή χρήση των δεξιοτήτων που απέμειναν από το εγκεφαλικό επεισόδιο για να αποκτήσει και πάλι λειτουργική επικοινωνία. Η επικοινωνία αυτή στοχεύει στην εκτέλεση των καθημερινών δραστηριοτήτων.

Για να ξεπεραστούν οι βλάβες – εμπόδια αναπτύσσουμε στον ασθενή νέες δεξιοτεχνίες γι’ αυτόν μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο, με τεχνικές συγκεκριμένες για κάθε ασθενή, για να αναπτυχθεί η επικοινωνία του. Αυτό γίνεται για να είναι η επικοινωνία αποτελεσματική στο φυσικό περιβάλλον του ασθενούς και όχι μόνο στα πλαίσια της θεραπείας. Η στάση της οικογένειας είναι καθοριστική για την επικοινωνία του ασθενούς.