ΤΡΑΥΛΙΣΜΟΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ...ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΑΙ;

 

 Φανταστείτε ότι βρίσκεστε για ώρα ‘στημένοι’ σε μια ατελείωτη ουρά στην εφορία και όταν (επιτέλους!) φτάνει η σειρά σας να μιλήσετε στον υπάλληλο … δεν σας βγαίνει λέξη! Φανταστείτε ότι οι άνθρωποι στην ουρά που σας ακολουθεί σάς κοιτούν σταθερά στα μάτια, με ανυπομονησία αλλά και με ανερχόμενη δυσφορία. Φανταστείτε και τα απορημένα μάτια της / του υπαλλήλου που καρτερικά περιμένει μία σας λέξη! Κι εσείς εκεί… παραμένετε εγκλωβισμένος σε μια σιωπή που φαίνεται να κρατά αιώνες. Ή, προσπαθείτε επανειλημμένα, αλλά μάταια, να αρθρώσετε τη λέξη κολλώντας και επαναλαμβάνοντας τον πρώτο φθόγγο, την ίδια συλλαβή, ξανά και ξανά χωρίς αποτέλεσμα!

 

Τι είναι τραυλισμός και πώς εκδηλώνεται;

 Ο τραυλισμός είναι μια δυσκολία στη ροή της ομιλίας. Εκδηλώνεται με «κόλλημα/μπλοκάρισμα» στην αρχή ή τη μέση της λέξης, σαν επανάληψη συλλαβών ή σαν επιμήκυνση ήχων. Πιο συχνά εμφανίζεται στο ξεκίνημα μιας φράσης και μπορεί να συνοδεύεται από συσπάσεις του προσώπου ή του σώματος και αυξημένη μυϊκή ένταση. Είναι μια δυσκολία στη ροή της ομιλίας η οποία μπορεί να επηρεάζει σημαντικά την ευκολία με την οποία ο άνθρωπος επικοινωνεί. Μπορεί να τον οδηγεί στο να αλλάζει τα λόγια του, να αποφεύγει λέξεις πρόσωπα ή περιστάσεις, ακόμη και να παραιτηθεί από την επιθυμία του να επικοινωνήσει λεκτικά. Η προσπάθεια που κάνει το άτομο που τραυλίζει να σταματήσει ή να αποφύγει τον τραυλισμό προκαλεί έντονη ψυχολογική πίεση και πιθανώς μια αίσθηση ανεπάρκειας και ματαίωσης της επιθυμίας για επικοινωνία. Τα συναισθήματα που αναπτύσσονται σχετικά με τον τραυλισμό αποτελούν τα λεγόμενα εσωτερικά χαρακτηριστικά του, τα οποία, αυξανόμενα με το χρόνο, τον συντηρούν.

 

 

   Ποια είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα του τραυλισμού;

 Ερευνητές στο χώρο της λογοπεδικής αναφέρουν ότι υπάρχουν συμπτώματα στον τραυλισμό ορατά, που εκδηλώνονται ανοιχτά και μπορούμε να τα αντιληφθούμε εμείς οι υπόλοιποι, αλλά και συμπτώματα συγκαλυμμένα, που βιώνει αποκλειστικά το ίδιο το άτομο που τραυλίζει και τα οποία δεν είναι κατ’ ανάγκη γνωστά στους άλλους.

 

Τα έκδηλα συμπτώματα τραυλισμού, οι ‘κύριες’ συμπεριφορές ομαδοποιούνται στα ακόλουθα :

 

  φραγές ή μπλοκαρίσματα σε κάποιο φώνημα (π.χ. Κ……….αλημέρα)

  επαναλήψεις φωνημάτων (π.χ. Κα-κα-καλημέρα)

 επιμηκύνσεις φωνημάτων (π.χ. Καααλημέρα)

 

Κάθε άτομο που τραυλίζει έχει να αντιμετωπίσει, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, μέρος ή και το σύνολο της συμπτωματολογίας αυτής. Παράλληλα, στην προσπάθειά τους να αρθρώσουν ήχους, κάποια από τα άτομα που τραυλίζουν κάνουν συχνά συνοδευτικές χειρονομίες. Μπορεί να κάνουν κινήσεις με το κεφάλι τους, να χάσουν την επαφή των ματιών τους με τον συνομιλητή, να τρέμουν στις γνάθους ή στα χείλη. Στην καλύτερη των περιπτώσεων, ενδέχεται να μην έχουν κανένα συνοδό κινητικό σύμπτωμα.

 

Σε τι ποσοστό εμφανίζεται ο τραυλισμός στους ενήλικες;

 Ανεξάρτητα από την κοινωνική τάξη, ευφυΐα, επάγγελμα ή ηλικία, εμφανίζεται με συχνότητα 1% του συνολικού πληθυσμού, σε πρόσωπα και των δύο φύλων, σε αναλογία ανδρών – γυναικών 4 προς 1.

 

 

  Υπάρχει θεραπεία για τον ενήλικα που τραυλίζει;

 Παρότι δεν υπάρχει θεραπεία με την έννοια της ίασης, το πρόσωπο που τραυλίζει μπορεί να τροποποιήσει τον τραυλισμό του σε έναν ελεγχόμενο, εύκολο και αποδεκτό τρόπο ομιλίας και να ελέγχει τα συναισθήματά του σχετικά με αυτόν. Τα αποτελέσματα, μεταξύ άλλων είναι: εξαιρετικά σημαντική αύξηση της ευφράδειας, μείωση της συχνότητας και έντασης των στιγμών του τραυλισμού, ευκολότερη επικοινωνία, θετική αλλαγή στον τρόπο της επικοινωνίας και στο ρόλο που το πρόσωπο που τραυλίζει έχει στην επικοινωνία, ευκολότερη συναναστροφή με τους άλλους ανθρώπους.

 

 

  Ο τραυλισμός επανεμφανίζεται μετά την θεραπεία;

 Ναι. Ο τραυλισμός ενδέχεται να επανεμφανιστεί μετά την θεραπεία, συνήθως όμως σε πολύ μικρότερη ένταση και συχνότητα και με άλλα ηπιότερα χαρακτηριστικά. Συνήθως θεραπεία συντήρησης ή ολιγόχρονη επαναληπτική θεραπεία βοηθά στη διατήρηση της καλής ομιλίας.

 

 

  Υπάρχουν διαφορετικά είδη θεραπείας;

 Ο τραυλισμός κάθε ανθρώπου είναι διαφορετικός. Υπάρχουν διαφορετικές θεραπευτικές προσεγγίσεις που ταιριάζουν σε διαφορετικά πρόσωπα. Ο θεραπευτής είναι αυτός που αξιολογεί το κάθε περιστατικό και σχεδιάζει το κατάλληλο πρόγραμμα αποκατάστασης.

 

 

Το παιδί μου μιλάει αλλά δεν μπορεί να πει κάποια γράμματα

Η δυσκολία που παρουσιάζουν κάποια παιδιά στην παραγωγή συγκεκριμένων ήχων - φωνημάτων αποτελεί το πιο συχνό πρόβλημα ομιλίας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, κυρίως.

Αυτό συνήθως οφείλεται σε μη ακριβή τοποθέτηση, δηλαδή το παιδί δεν ακολουθεί τον ακριβή τρόπο παραγωγής του κάθε ήχου.
Δεν μπορεί να κατανοήσει το σωστό τόπο και τρόπο άρθρωσης του κάθε φωνήματος (πώς πρέπει να τοποθετήσουμε τη γλώσσα, πού να την τοποθετήσουμε, πώς έχουμε τα δόντια και τα χείλη).
Κάθε δυσκολία στην ομιλία ενός παιδιού θα πρέπει να αξιολογείται από λογοθεραπευτή ώστε να αποκατασταθεί και να μην παρουσιάσει συνέπειες στην μετέπειτα σχολική πορεία του.

           

Συχνά τα παιδιά έχουν δυσκολίες στην ομιλία και στο λόγο.
Τα χρόνια τα πιο καθοριστικά για την εξέλιξη της ομιλίας και του λόγου ενός παιδιού είναι από 1½ έως 4½ χρόνων.

Στην ομιλία και στο λόγο, όπως και σε όλους τους τομείς, κάθε άτομο έχει το δικό του ρυθμό εξέλιξης.

Έτσι, ένα παιδί π.χ. μπορεί να περπατήσει σε ηλικία 10 μηνών και ένα άλλο στους 16 μήνες, χωρίς αυτό αναγκαστικά να σημαίνει ότι το πρώτο είναι πιο ώριμο, πιο έξυπνο.

Υπάρχουν όμως ορισμένα χρονικά όρια που αν το παιδί τα περάσει, οι γονείς, ή αυτοί που ασχολούνται με το παιδί, πρέπει να ζητήσουν τη γνώμη του ειδικού. Αν η ομιλία και ο λόγος ενός παιδιού υστερούν σημαντικά από το επίπεδο της ομιλίας και του λόγου των παιδιών της ηλικίας του δεν πρέπει να πούμε "δεν πειράζει, μικρό είναι θα μιλήσει αργότερα".

Η καλή λεκτική επικοινωνία με τους άλλους είναι απαραίτητη για την ομαλή συναισθηματική και κοινωνική εξέλιξη του παιδιού. Όπως επίσης και πολλά ψυχολογικά προβλήματα εκδηλώνονται με δυσκολίες στην ομιλία και στο λόγο.

 

Ανάλογα με την ηλικία του, θα πρέπει να ανησυχήσετε όταν το παιδί:

• 18 μηνών: λέει μόνο φωνήεντα και καθόλου σύμφωνα. Χρησιμοποιεί 2-3 λέξεις δυσκατάληπτες ή λέει 2-3 λέξεις αλλά δεν τις χρησιμοποιεί πάντα για να δηλώσει το ίδιο πράγμα, π.χ. βλέποντας τη μαμά λέει "μαμά", αλλά το λέει κι όταν βλέπει τον μπαμπά τον αδελφό κ.λ.π.
• 2 χρόνων :όταν το λεξιλόγιο του, εκτός από το "μαμά", αποτελείται από λίγες και δυσκατάληπτες λέξεις και δεν παραθέτει δύο λέξεις, σχηματίζοντας προτάσεις του τύπου "μαμά πα" δηλαδή "η μαμά πάει έφυγε".
• 3 χρόνων: όταν η ομιλία του εξακολουθεί να είναι δυκατάληπτη, το λεξιλόγιο του είναι περιορισμένο σε ουσιαστικά και λίγα ή καθόλου ρήματα, δεν χρησιμοποιεί άρθρα, επίθετα, επιρρήματα, προθέσεις, δεν έχει την έννοια του πληθυντικού και δεν σχηματίζει απλές προτάσεις π.χ. "η Άννα πίνει γάλα".
• 4 χρόνων :όταν οι προτάσεις του είναι μικρές και όχι σωστά οργανωμένες, π.χ. λέει "όχι φάω" αντί να λέει "δεν θέλω να φάω", ή λέει "θέλω να πάω τι κούνιε" αντί να λέει "θέλω να πάω στις κούνιες".  Η ομιλία του δεν είναι πάντα κατανοητή π.χ. αφαιρεί συλλαβές από πολυσύλλαβες λέξεις, δεν λέει απλά συμπλέγματα συμφώνων όπως "κλαίω", "πλένω". Δεν μπορεί να διηγηθεί απλά και πρόσφατα γεγονότα.
• 5 χρόνων: όταν το λεξιλόγιο του είναι περιορισμένο, και οι προτάσεις του μικρές και φτωχές σε περιεχόμενο. Σ' αυτή την ηλικία το παιδί πρέπει να χρησιμοποιεί προτάσεις με 10-11 λέξεις. Όταν δεν μπορεί άνετα να διηγηθεί ένα γεγονός και στην ομιλία του κάνει πολλά σφάλματα. Σ' αυτή την ηλικία υπάρχει ανοχή μόνο για το φώνημα "ρ" το οποίο μπορεί ακόμα να μην προφέρει σωστά.

 

ΤΡΑΥΛΙΖΕΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ.ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ!

 

• Ο τραυλισμός δεν είναι ένα φυσιολογικό στάδιο ανάπτυξης του λόγου του παιδιού.
• Ο τραυλισμός δεν αποτελεί σκόπιμη ή μιμητική συμπεριφορά εκ μέρους του παιδιού.
• Ο τραυλισμός δεν είναι απλά ένα πρόβλημα ομιλίας αλλά έχει ψυχολογικές και κοινωνικές προεκτάσεις.
• Η εκδήλωση των συμπτωμάτων του τραυλισμού δε βρίσκεται υπό τον έλεγχο του παιδιού.
• Ο τραυλισμός μπορεί να περνά φάσεις έξαρσης και ύφεσης, ακόμα και να εξαφανίζεται εντελώς για κάποια χρονικά διαστήματα.
• Σύμφωνα με σύγχρονες επιστημονικές απόψεις, ο τραυλισμός μπορεί να έχει κληρονομική προδιάθεση και να εκδηλώνεται κάτω από ορισμένες συνθήκες οι οποίες σχετίζονται με χαρακτηριστικά του παιδιού αλλά και με χαρακτηριστικά και αντιδράσεις του περιβάλλοντός του.
• Η εκδήλωση του τραυλισμού συχνά συνδέεται με συγκεκριμένους παράγοντες, γι’ αυτό και επηρεάζεται ανάλογα με την περίσταση και τα πρόσωπα που εμπλέκονται σε αυτή. Έτσι το παιδί μπορεί να μην τραυλίζει με όλα τα πρόσωπα ή να τραυλίζει περισσότερο κατά τη διάρκεια μιας τηλεφωνικής συνομιλίας.
• Συχνά τα συμπτώματα τραυλισμού στην ομιλία μπορεί να συνοδεύονται από άλλα προβλήματα και συμπτώματα άγχους, όπως για παράδειγμα αποφυγή βλεμματικής επαφής.
• Η θεραπευτική παρέμβαση βοηθάει στην υποχώρηση των συμπτωμάτων του τραυλισμού και την βελτίωση του παιδιού σε πολλούς άλλους τομείς.

 

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΗΜΕΡΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΕΙΑΣ 2014

 

Ευρωπαϊκή Ημέρα Λογοθεραπείας - 6 Μαρτίου 2014
«Πολυγλωσσία και πολυπολιστισμικότητα»

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Λογοθεραπείας (Ε.Η.Λ.), που εορτάζεται κάθε χρόνο στις 6 του Μάρτη, θεσπίστηκε το 2004 από τη Μόνιμη Ευρωπαϊκή Επιτροπή Λογοπεδικών-Λογοθεραπευτών (CPLOL) ως ημέρα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού γύρω από θέματα επικοινωνίας, φωνής, ομιλίας, λόγου και μάθησης. Αυτήν την ημέρα ο Πανελλήνιος Σύλλογος Λογοπεδικών-Λογοθεραπευτών (Π.Σ.Λ.Λ.), ως Ιδρυτικό μέλος της CPLOL και όντας ο μοναδικός σύλλογος στην Ελλάδα που εκπροσωπεί τη χώρα μας, οργανώνει Πανελλαδικά δράσεις πρόληψης.

Το κεντρικό μήνυμα της Ε.Η.Λ. είναι η κοινωνική σημασία της πρόληψης, που μπορεί να γίνει μέσα από την ενημέρωση αλλά και την ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών. Αποτελεί μια ευκαιρία για διευρυμένη δημόσια επικοινωνία των επιστημόνων λογοπεδικών με το ευρύτερο κοινό, καθώς και άλλους ειδικούς, σχετικά με τις ανάγκες και τα δικαιώματα των προσώπων που αντιμετωπίζουν δυσκολία στην επικοινωνία.

Το θέμα της Ευρωπαϊκής Ημέρας Λογοθεραπείας που θα εορταστεί το Μάρτιο του 2014 είναι: “Πολυγλωσσία και Πολύπολιτισμικότητα”. Ως εκ τούτου, δίδεται έμφαση σε θέματα που αφορούν την επικοινωνία και την ένταξη συνανθρώπων μας που φέρουν διαφορετική πολιτισμική ταυτότητα, καθιστώντας την κοινωνία μας πιο ποικιλόμορφη και πολυδιάστατη. Η πολυπολιτισμικότητα, όπως σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, έτσι και στην Ελλάδα, αποτελεί πραγματικότητα και γίνεται ολοένα και πιο αισθητή κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες.

Στην Ελλάδα, 10-20% των παιδιών είναι δίγλωσσα, πολύγλωσσα ή οι γονείς τους προέρχονται από άλλη κουλτούρα. Για το μικρό παιδί και την οικογένεια του, τα θέματα που προκύπτουν συνήθως αφορούν το σχολείο και την ένταξη του παιδιού σ’ αυτό.
Δυστυχώς όμως, αρκετές φορές, διαφαίνεται ότι η εκπαιδευτική (και όχι μόνο) κοινότητα στη χώρα μας δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει τα ιδιαίτερα θέματα που ανακύπτουν από τους δίγλωσσους ή πολύγλωσσους μαθητές.

Επιπρόσθετα, η πολιτεία καλείται να προβεί σε ρυθμίσεις για να συμπεριλάβει και να ενσωματώσει ομαλά όλα τα δεδομένα αυτής της νέας κατάστασης, έτσι ώστε να αξιοποιήσει τα οφέλη της πολυγλωσσίας και της πολυπολιτισμικότητας. Άλλωστε, σύμφωνα με μελέτες και έρευνες, η πολυγλωσσία προσφέρει περισσότερη γνωστική ευελιξία-δημιουργικότητα, εμπλουτίζει τις γλωσσικές δεξιότητες, διευκολύνει τις μαθησιακές επιδόσεις, ευνοεί τις διαπροσωπικές σχέσεις και την επαφή με άλλους πολιτισμούς, ενώ προστατεύει κι από την άνοια!
Αν και η πολυγλωσσία αποτελεί φυσιολογική κατάσταση, γεννά αρκετές και εύλογες απορίες, όπως:

• Ποιά γλώσσα θα πρέπει να μιλάνε οι γονείς στο σπίτι στο παιδί τους; Είναι σημαντικό ο κάθε γονιός να μιλά τη γλώσσα, με την οποία νιώθει οικεία, άνετα και την οποία γνωρίζει και χειρίζεται καλά, διότι αυτό παρέχει στο παιδί ορθό γλωσσικό πρότυπο και βελτιώνει-εμπλουτίζει τις γλωσσικές του δεξιότητες.
• Η διγλωσσία συνδέεται με γλωσσικές διαταραχές; Η διγλωσσία δεν επιδρά αρνητικά στη γλωσσική εξέλιξη του δίγλωσσου παιδιού. Το γεγονός ότι το παιδί μιλά δυο γλώσσες ουσιαστικά ωφελεί τις γλωσσικές του δεξιότητες, δεν τις επιβαρύνει. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, η διγλωσσία μπορεί να συνυπάρχει με κάποια γλωσσική διαταραχή. Σε αυτήν την περίπτωση ο ειδικός-λογοπεδικός καλείται να διαφοροποιήσει τη διαταραχή από τη δίγλωσση γλωσσική ανάπτυξη, για να μπορέσει να προτείνει και να εφαρμόσει την πιο αποτελεσματική παρέμβαση.