ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

 

 

 

 

Επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι η λογοθεραπεία απευθύνεται σε παιδιά, θα θέλαμε να μας πείτε μπορεί να είναι αποδοτική και σε ενήλικα άτομα, που δεν έτυχαν θεραπευτικής προσέγγισης όταν έπρεπε;

 

Η λογοθεραπεία ως επιστήμη ασχολείται με τις διαταραχές επικοινωνίας, λόγου, ομιλίας, φωνής και κατάποσης. Σ' αυτά τα πλαίσια απευθύνεται σε άτομα όλων των ηλικιών που μπορεί να έχουν προβλήματα από τη γέννηση τους ή να τα εμφάνισαν στην πορεία της ζωής τους. Στην ενήλικη ζωή υπάρχουν διαταραχές που εμφανίζονται ξαφνικά μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή μια κρανιοεγκεφαλική κάκωση από ατύχημα. Επίσης ο λογοθεραπευτής συχνά καλείται να αντιμετωπίσει διαταραχές επικοινωνίας και διαταραχές σίτισης/κατάποσης σε ασθενείς με άνοια ή νόσο του Πάρκινσον.
Μια διαταραχή που δεν έτυχε λογοθεραπείας στην κατάλληλη ηλικία αποτελεί αρνητικό προγνωστικό παράγοντα. Είναι λογικό να περιμένουμε πως π.χ. ένα παιδί με τραυλισμό θα έχει καλύτερη ανταπόκριση σε ένα θεραπευτικό πρόγραμμα από έναν ενήλικα που έχει χρόνιο επίμονο τραυλισμό. Η αποκατάσταση μιας διαταραχής που επιμένει για χρόνια έχει μεγαλύτερο βαθμό περιπλοκότητας από μια διαταραχή λίγων μηνών. Ο λογοθεραπευτής θα αξιολογήσει το ιστορικό του ενήλικα και τη φύση τις διαταραχής ενημερώνοντας το άτομο για τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.

 

Βέβαια οι ενήλικες είναι πολύ πιθανόν να αντιμετωπίζουν και διαταραχές άρθρωσης.

Πού οφείλονται;
Συνήθως οφείλονται σε  δυσκολία συντονισμού κινήσεων των αρθρωτών (γλώσσα,χείλη κλπ), σε ορθοδοντικά προβλήματα ή αποτελούν άμεση συνέπεια καταστάσεων όπως βαρηκοϊα/ κώφωση, αναπτυξιακές διαταραχές, επίκτητες νευρολογικές ασθένειες ή κακώσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος (δυσαρθρία, αφασία, λεκτική απραξία).
Οι ενήλικες αντιμετωπίζουν προβλήματα άρθρωσης;
Στους ενήλικες τα προβλήματα άρθρωσης οφείλονται είτε σε αυτές τις αναπτυξιακές δυσκολίες που δεν αντιμετωπίστηκαν εγκαίρως και "ακολουθούν" το άτομο στην ενήλικη ζωή είτε αποτελούν συνοδό σύμπτωμα ή συνέπεια των καταστάσεων που προαναφέρθηκαν.

Πώς γίνεται η διάγνωση στους ενήλικες;
Όταν μιλάμε για μη αντιμετωπίσιμα προβλήματα άρθρωσης από την παιδική ηλικία ο ενήλικας αναγνωρίζει και αναφέρει ο ίδιος ότι -για παράδειγμα- "Δεν λέει σωστά το ρο". Σε αυτή την περίπτωση η αξιολόγηση της ομιλίας των ενηλίκων δεν διαφέρει ουσιαστικά από εκείνη των παιδιών: Τυπικά εφαρμόζεται ένα επίσημο ή άτυπο τεστ άρθρωσης ώστε να καταγραφούν οι δυσκολίες. Παρουσιάζονται δηλαδή εικόνες τις οποίες το άτομο καλείται να ονομάσει και ο λογοθεραπευτής καταγράφει λεπτομερώς τους ήχους. Κάποιες φορές η διαγνωστική συνεδρία ηχογραφείται ώστε να γίνει λεπτομερέστερη και πλήρης ανάλυση της ομιλίας. Συνοδευτικά, γίνεται εξέταση των αρθρωτών (γλώσσα, χείλη, γνάθος, δόντια, υπερώα, μάγουλα) ως προς την κινητικότητα, την δύναμη, την θέση, την κατάσταση, τον μυϊκό τόνο. Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει σαφές νευρολογικό ή οργανικό αίτιο η αξιολόγηση συμπεριλαμβάνει περισσότερες και πιο αναλυτικές διαδικασίες για να εντοπιστούν πιθανά γλωσσικά ευρήματα.

Οι διαταραχές άρθρωσης στους ενήλικες θεραπεύονται;

Η θεραπεία μίας απλής δυσκολίας άρθρωσης περιλαμβάνει εξατομικευμένες ασκήσεις αρθρωτών, εκμάθηση του σωστού τόπου και τρόπου άρθρωσης του (των) ζητούμενου (-ων) ήχου (-ων), εξάσκηση της εκφοράς του ήχου μεμονωμένα, σε περιβάλλον λέξης, φράσης και γενίκευση στον ελεύθερο λόγο. Ο χρόνος και η επιτυχία της θεραπείας σαφώς εξαρτάται και από την συμμετοχή του ίδιου του ατόμου που καλείται να εφαρμόζει τις οδηγίες και να ακολουθεί το πρόγραμμα που δίνεται από τον λογοθεραπευτή του. Σημειώνεται ότι μπορεί να χρειαστεί και ορθοδοντική θεραπεία πριν ή παράλληλα με την λογοθεραπευτική αντιμετώπιση όπου κριθεί απαραίτητο.

Το κίνητρο του ενήλικα για να αλλάξει την άρθρωσή του συνήθως είναι κάτι καινούριο στην ζωή του: μία νέα δουλειά, σπουδές, μετακόμιση σε νέο τόπο. Η διαδικασία δεν είναι χρονοβόρα, ούτε επίπονη. Μαζί με την διόρθωση του ήχου, τις περισσότερες φορές επιτυγχάνεται συνειδητοποίηση της διαδικασίας της ομιλίας, ορθότερη αναπνοή, αλλαγή στην όψη του προσώπου και του στόματος (τα χείλη παραμένουν κλειστά σε θέση ανάπαυσης, δεν εξέρχεται σάλιο κατά την ομιλία, δεν μαζεύεται σάλιο στις γωνίες του στόματος, η γνάθος κλείνει σωστά κεντρικά κλπ.), και... φυσικά αυξάνεται η  αυτοπεποίθηση!

Γιατί όχι, λοιπόν;

 

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΟΓΟΥ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

·         Παιχνίδι με ονομασίες

Παιδιά ηλικίας: 5 έως 9 χρόνων.

Τι θα χρειαστείτε: εικόνες αντικειμένων καθημερινής χρήσης (αυγό, αυτοκίνητο, σπίτι, παπούτσι κτλ.).

Τι κάνετε με αυτά;  Ξεκινήστε δείχνοντας στο παιδί (ομάδα, τάξη) μια εικόνα ενός αντικειμένου. Ζητήστε από το παιδί να σκεφτεί όσα περισσότερα ονόματα μπορεί που θα αντιστοιχούν σε αυτή την εικόνα. Για παράδειγμα, η εικόνα ενός παπουτσιού μπορεί να παράγει απαντήσεις όπως: αθλητικά, σπορτέξ, υποδήματα, παπούτσια για τρέξιμο, μπότες.

Τα παιδιά, ίσως, προτιμούν να δουλεύουν σε ομάδες για την εικόνα ενός συγκεκριμένου αντικειμένου που τους προκαλεί το ενδιαφέρον. Μια ομάδα με την εικόνα ενός σπιτιού θα ξεκινήσει με την λέξη σπίτι και με βοήθεια θα προχωρήσει σε λέξεις όπως διώροφο σπίτι, πολυκατοικία κτλ. Στο σημείο αυτό, τα παιδιά μπορούν να σκεφτούν διαφορετικά είδη κατοικήσιμων χώρων, όπως: διαμέρισμα, εξοχικό, κάστρο σκηνή κτλ. Επίσης, μπορούν να ζωγραφίσουν ή να κόψουν εικόνες από περιοδικά που θα αποτυπώνουν τα ονόματα της λίστας τους.

 

·         Έτσι ονομάζεται αυτό

 Για παιδιά ηλικίας: 5 έως 11 χρόνων.

 Τι θα χρειαστείτε: χαρτί, κόλλα, κραγιόνια.

 Τι κάνετε;      Ζητήστε από το παιδί (ή ομάδα έως 6 παιδιά) να βρει ή να ζωγραφίσει μια μεγάλη εικόνα ενός αντικειμένου που του αρέσει πολύ. Μπορεί να είναι ζώο, ποδήλατο, αυτοκίνητο, άνθρωπος κτλ. Μετά, το παιδί θα υπαγορεύσει όσες ονομασίες μπορεί να σκεφτεί για κάθε διαφορετικό μέρος του αντικειμένου που διάλεξε. Εσείς μπορείτε να καταγράψετε τις ονομασίες και να βοηθήσετε το παιδί να σκεφτεί λέξεις και για τα υπόλοιπα μέρη ή να προσφέρετε άλλες που δεν έχουν ειπωθεί. Το παιδί θα κολλήσει τις ετικέτες που έχετε φτιάξει στα κατάλληλα μέρη της εικόνας.

Επίσης, το παιδί μπορεί να ονομάσει όσα μέρη του σώματός του μπορεί αφού φτιάξει ένα πρόχειρο πορτρέτο του. Ρωτήστε το παιδί, «Πόσες ονομασίες ξέρεις;» και βοηθήστε το να βάλει τις ετικέτες στο σωστό μέρος.

·         Τι είναι ίδιο και τι διαφορετικό;

Για παιδιά ηλικίας: 7 έως 9 χρόνων.

Τι θα χρειαστείτε: κάρτες που απεικονίζουν αντικείμενα, μέρη ενός συνόλου (δηλαδή, με κοινά χαρακτηριστικά - για παράδειγμα διαφορετικά είδη γλυκών ή παπουτσιών - εικόνες που χρησιμοποιούνται σε παιχνίδια τύπου «πού ανήκω;»)

Τι κάνετε;  Κρατήστε δύο εικόνες που ανήκουν σε οποιαδήποτε βασική ομάδα / σύνολο. Για παράδειγμα, ένα ζευγάρι γάντια και ένα ζευγάρι σανδάλια. Ρωτήστε το παιδί: «Τι είναι κοινό σε αυτά τα αντικείμενα;» Το παιδί λογικά θα απαντήσει: «Είναι πράγματα που φοράμε, είναι ρούχα και παπούτσια. Τα φοράμε».

Μετά, ρωτήστε το παιδί: «Τι διαφορετικό έχουν;» Η απάντηση μπορεί να είναι: «Τα γάντια τα βάζουμε στα χέρια μας και τα παπούτσια στα πόδια μας», ή με λίγη παρότρυνση, «Φοράμε τα γάντια στα χέρια μας όταν κάνει κρύο αλλά φοράμε τα σανδάλια το καλοκαίρι». Κάποιος μπορεί να προτείνει χρώμα, σχήμα κτλ., σαν παραδείγματα διαφορών.

 

Συνεχίστε  με (για περισσότερα παιδιά):

Χωρίστε τα παιδιά σε ομάδες με διαφορετικές κατηγορίες (για παράδειγμα, φαγητό, ρουχισμός, παιχνίδια, κτλ.) και ζητήστε τους να ταξινομήσουν τις εικόνες τους βάσει διαφορετικών κριτηρίων. Για παράδειγμα, η ομάδα του φαγητού μπορεί να χρησιμοποιήσει τις ιδιότητες γλυκό / ξινό, φρέσκο / μαγειρεμένο σαν βάση ταξινόμησης των καρτών. Τα παιδιά με τις κάρτες που απεικονίζουν είδη ρουχισμού, μπορούν να ταξινομήσουν με βάση τις ιδιότητες ζεστός / κρύος καιρός, ρούχα εσωτερικού / εξωτερικού χώρου και ρούχα με / χωρίς κουμπώματα, φερμουάρ κτλ.

 

·         Ζευγάρια λέξεων

Για παιδιά ηλικίας: 5 έως 7 χρόνων.

Τι θα χρειαστείτε: περιοδικά, ξυλομπογιές / κραγιόνια και χαρτί.

Τι κάνετε;Μπορείτε να παίξετε με ζευγάρια λέξεων ώστε να διευρύνετε την αντίληψη των αντίθετων εννοιών. Τα παιδιά  θα κόψουν από περιοδικά ή θα ζωγραφίσουν μόνα τους διαφορετικούς τύπους ανθρώπων - ζευγάρια και αντίθετα. Για παράδειγμα, αγόρι / κορίτσι, μητέρα / πατέρας, παππούς / γιαγιά, χαρούμενος / λυπημένος, δυνατός / αδύναμος, κοντός / ψηλός, χοντρός / λεπτός, κοιμισμένος / ξύπνιος.

  

·         Τι είναι μέσα στην τσάντα;

Για παιδιά ηλικίας: 5 έως 7 χρόνων.

Τι θα χρειαστείτε: μία πλαστική σακούλα (ή κουτί) που θα γεμίσετε με διαφορετικά είδη παιδικού ρουχισμού. Για παράδειγμα, ένα πουλόβερ, καπέλο, ζώνη, μια παντόφλα (αντικείμενα που εύκολα χάνονται μέσα στο σπίτι).

Τι κάνετε;Βουτήξτε το χέρι στην σακούλα / τσάντα, τραβήξτε ένα αντικείμενο – για παράδειγμα ένα πουλόβερ – και ρωτήστε, «Πώς το λέμε αυτό;» Τα παιδιά θα απαντήσουν, «Πουλόβερ», ή, «Φούτερ». Αφού τα παιδιά έχουν εκφέρει αυθόρμητα τις λέξεις, μπορείτε να τις συνοψίσετε, προσθέτοντας κάποιες που δεν αναφέρθηκαν. Για παράδειγμα, «Λοιπόν, η Μαρία το λέει πουλόβερ και ο Γιώργος το λέει φούτερ. Μια ακόμη λέξη είναι το πλεκτό».

 

·         Συνθηματικές λέξεις

Για παιδιά ηλικίας: 5 έως 7 χρόνων.

Τι θα χρειαστείτε: μια μπάλα ή ένα υφασμάτινο σακουλάκι.

Τι κάνετε; Τα παιδιά κάθονται μαζί σας σε έναν κύκλο. Εσείς διαλέγετε μια θεματική ενότητα (φαγητό) και παράγετε τον ήχο ενός συγκεκριμένου γράμματος (-κ). Μετά, δίνετε την μπάλα ή το υφασμάτινο σακουλάκι στο παιδί σας ή, αν είναι περισσότερα, σε ένα από τα παιδιά. Το παιδί πρέπει τώρα να πει μια λέξη που να αρχίζει με αυτό το γράμμα – κοτόπουλο, καρύδι, καφές – και να δώσει την μπάλα στο επόμενο παιδί (ή σε εσάς) που θα πρέπει να συνεχίσει το παιχνίδι με μια ακόμη λέξη του ίδιου γράμματος. Αν κάποιος δεν μπορεί να σκεφτεί μια κατάλληλη λέξη, χάνει την σειρά του και περνάει την μπάλα στον επόμενο παίκτη. Μόλις ξεμείνετε από ιδέες, αλλάξτε γράμμα ή θεματική ενότητα (παιχνίδια, ρούχα, ζώα, πράγματα που μας τρομάζουν ή μας αρέσουν κτλ.).

 

·         Σαν να είστε στην παραλία

Για παιδιά ηλικίας: 5 έως 9 χρόνων.

Δεν χρειάζεται κάποιο αντικείμενο.

Τι κάνετε;Τα παιδιά κάθονται σε έναν κύκλο (ή εσείς με το παιδί σας) και αποφασίζουν να επισκεφθούν ένα μέρος, για παράδειγμα μια παραλία. Κάθε παιδί παίρνει τον λόγο με την σειρά του και λέει τι θα φέρει μαζί του. «Πάω στην θάλασσα και παίρνω μαζί μου μια πετσέτα». Το επόμενο παιδί καλείται να σκεφτεί κάποιο άλλο, κατάλληλο αντικείμενο, «Πάω στην θάλασσα και παίρνω μαζί μου το κουβαδάκι», κτλ. Όταν έχουν αναφερθεί αρκετά αντικείμενα και δεν υπάρχουν άλλες ιδέες, μπορείτε να διαλέξετε ένα νέο μέρος να επισκεφθείτε.

Συνεχίστε, κάνοντας το παιχνίδι πιο δύσκολο. Ζητήστε από τα παιδιά να επαναλάβουν τα αντικείμενα που έχουν προαναφερθεί πριν συμπληρώσουν με την δική τους λέξη ή να σκεφτούν αντικείμενα που ταιριάζουν στο μέρος που έχετε διαλέξει αλλά να ξεκινούν και από το ίδιο γράμμα.

 

ΠΗΓΗ: Image courtesy of papaija2008/FreeDigitalPhotos.net

ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΟΥΤΕ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΟΥΝ

ΤΗΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗ.