Ηλικίες που τα παιδιά παράγουν τα φωνήματα και τα συμπλέγματα χωρίς δυσκολίες άρθρωσης

Στην πλειοψηφία των παιδιών η ομιλία αρχίζει να αναπτύσσεται με σχηματισμένες λέξεις μετά το πρώτο έτος της ζωής του παιδιού. Το λεξιλόγιο αυξάνεται σταδιακά και αρχίζουν οι λέξεις να παράγονται ακόμα πιο καθαρά με την πάροδο του χρόνου.  

Ο πρώτος ήχος που παράγει ένα παιδί με τη γέννηση του είναι το κλάμα. Είναι το μόνο μέσο που διαθέτει αρχικά για να επικοινωνήσει λεκτικά , έπειτα, αρχίζει να αναπτύσσεται το βάβισμα, που είναι διάφοροι ήχοι, που παράγει το παιδί προκειμένου να επικοινωνήσει.

Στην ηλικία των 6 μηνών μουρμουρίζει χρησιμοποιώντας τους ήχους μ, π, μπ.

Στην ηλικία των 2,5-3 ετών τα παιδιά παράγουν καθαρά τα φωνήματα και τα συμπλέγματα μ, π ,τ, κ, μπ, γκ μέσα στις λέξεις. 

Στην ηλικία των 3 -3,5 ετών τα παιδιά παράγουν καθαρά τα φωνήματα και τα συμπλέγματα  γ, χ, ντ μέσα στις λέξεις. 

Στην ηλικία των 3,5-4 ετών τα παιδιά παράγουν καθαρά τα φωνήματα και τα συμπλέγματα φ, β, σ, ζ, λ, σπ, πλ, κλ, βλ, κν, πν, πκ, νγ μέσα στις λέξεις.

Στην ηλικία των 4-4,5 ετών τα παιδιά παράγουν καθαρά τα φωνήματα και τα συμπλέγματα θ,  δ , φλ, στ, σκ, ψ, ξ, χτ, κρ, δγ, ζμ, μν μέσα στις λέξεις. 

Στην ηλικία των 4,5-5 ετών τα παιδιά παράγουν καθαρά τα συμπλέγματα τσ, ντζ, σφ, βρ, ντρ, χν, ζγ, φτ μέσα στις λέξεις. 

Στην ηλικία των 5-5,5 ετών τα παιδιά παράγουν καθαρά τα φωνήματα και τα συμπλέγματα ρ, ν , γλ, γρ, στρ μέσα στις λέξεις. 

Στην ηλικία των 5-5,5 ετών τα παιδιά παράγουν καθαρά τα συμπλέγματα δρ, θρ, χτρ μέσα στις λέξεις.

Όμως δεν ακολουθούν όλα τα παιδιά την ίδια πορεία ανάπτυξης. Βασικό στάδιο όμως, είναι η ηλικία των 5-5,5 ετών όπου το παιδί πρέπει να παράγει καθαρά όλα τα φωνήματα, ώστε να μην επηρεαστεί η μετέπειτα μαθησιακή διαδικασία.Οποιαδήποτε δυσκολία και να παρουσιαστεί δεν σημαίνει ότι το παιδί υστερεί νοητικά.

 

Τι είναι ο τραυλισμός;

Ο τραυλισμός είναι μια δυσκολία στην ροή της ομιλίας. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του είναι: 

·        Επαναλήψεις μέρους μιας λέξης (πα-πα-πα πάμε)

·        Επιμηκύνσεις (πππππάμε)

·        Μπλοκαρίσματα (----πάμε)

·        Χρήση παρατεταμένων φθόγγων-κυρίως φωνηέντων- στην αρχή της πρότασης               ( εεεεεγώ το είπα)

•      Ο τραυλισμός συχνά συνοδεύεται από ασυνήθιστες κινήσεις του σώματος       (πρόσωπο, χέρια) και εμφανίζεται με διαφορετική μορφή σε διαφορετικές καταστάσεις.

Τι δεν είναι ο τραυλισμός;

·        Ο τραυλισμός δεν είναι ένα σημάδι αδυναμίας ή εγκεφαλικής δυσλειτουργίας

·        Ο τραυλισμός δεν είναι μια ανίατη ασθένεια

·        Ο τραυλισμός δεν είναι μια κακιά συνήθεια

·        Ο τραυλισμός δεν είναι ένα σημάδι κατώτερης νοημοσύνης

Τι μπορείτε να κάνετε σαν γονείς;

•     Μην διστάζετε να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό για να σας συμβουλεύσει και να αναλάβει την θεραπεία του παιδιού σας

Ακολουθούν μερικές συμβουλές για τους γονείς και το οικείο περιβάλλον του ατόμου που τραυλίζει:  

• Αφήστε χρόνο στο παιδί σας να σας πει αυτό που θέλει. Μην το διακόπτετε και μην το διορθώνετε

• Συμβουλεύστε, άλλα αδέλφια, αν υπάρχουν, να μην παρεμβαίνουν την ώρα που εκφράζεται το παιδί σας

• Δημιουργήστε χρόνο και κατάσταση για ήρεμη επικοινωνία με το παιδί σας, ανεξάρτητα αν κατά την διάρκεια αυτή τραυλίζει.

•  Όταν ρωτάτε κάτι το παιδί σας, κάντε το όσο πιο ακριβές και απλό γίνεται. Αποφύγετε τις πολλαπλές και απανωτές ερωτήσεις, όπως: πώς πέρασες στο σχολείο; Έφαγες το κολατσιό σου; Τι μάθατε σήμερα;

• Δώστε προσοχή σε πράγματα που το παιδί σας κάνει ευχάριστα και καλά για να το ενθαρρύνετε, χωρίς να επιβάλλετε την δική σας θέληση.

• Φερθείτε στο παιδί σας όπως στα άλλα παιδιά.

• Μην κάνετε σχόλια για την ιδιαιτερότητα στην ομιλία του παιδιού σας! Να αποφύγετε συμβουλές όπως «μίλα αργά», ή «μην βιάζεσαι!»

Τι είναι η άνοια;

Άνοια είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα συμπτώματα μιας μεγάλης ομάδας ασθενειών που προκαλούν σταδιακή παρακμή στη λειτουργία ενός ατόμου.
 Είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την απώλεια της μνήμης, διανοητικότητας, λογικής, κοινωνικότητας και αυτών που θεωρούνται φυσιολογικές συναισθηματικές αντιδράσεις.

Ποια άτομα προσβάλλονται από άνοια;
Τα περισσότερα άτομα με άνοια είναι προχωρημένης ηλικίας, αλλά είναι σημαντικό να θυμάστε ότι τα περισσότερα ηλικιωμένα άτομα δεν παθαίνουν άνοια. Δεν αποτελεί μια φυσιολογική εξέλιξη των γηρατειών. Άνοια μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε άτομο, αλλά είναι συνηθέστερο μετά την ηλικία των 65 χρονών. Άτομα στα σαράντα και στα πενήντα τους μπορεί επίσης να πάσχουν από άνοια.
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές άνοιας και η καθεμία έχει τις δικές της αιτίες. Μερικές απ' τις συνηθέστερες μορφές άνοιας είναι:

Νόσος Αλτσχάιμερ
Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η συνηθέστερη μορφή άνοιας και αποτελεί το 50% έως 70% όλων των περιπτώσεων. Είναι σταδιακή εκφυλιστική ασθένεια που προσβάλει τον εγκέφαλο. Καθώς τα κύτταρα του εγκεφάλου συρρικνώνονται ή εξαφανίζονται, μη φυσιολογικό υλικό συγκεντρώνεται ως "μάζα" στο κέντρο των εγκεφαλικών κυττάρων και "πλάκες" έξω απ' τα εγκεφαλικά κύτταρα. Αυτά παρεμποδίζουν τα μηνύματα μέσα στον εγκέφαλο, προκαλώντας βλάβη στις συνδέσεις μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων. Τα εγκεφαλικά κύτταρα τελικά πεθαίνουν και αυτό σημαίνει ότι το άτομο δεν μπορεί να θυμηθεί ή να αφομοιώσει πληροφορίες. Καθώς η νόσος Αλτσχάιμερ επηρεάζει την κάθε περιοχή του εγκεφάλου, ορισμένες λειτουργίες ή ικανότητες χάνονται.

Νόσος Πάρκινσον
Η νόσος Πάρκινσον είναι μια εκφυλιστική διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος (εγκέφαλος), που χαρακτηρίζεται από τρεμούλιασμα, ακαμψία των άκρων και αρθρώσεων, δυσχέρειες στην ομιλία και δυσκινησία (δυσκολία στην έναρξη σωματικών κινήσεων). Στα αργότερα στάδια της νόσου μερικά άτομα μπορεί να παρουσιάσουν άνοια. Τα φάρμακα μπορεί να βελτιώσουν τα σωματικά συμπτώματα, αλλά μπορεί να έχουν παρενέργειες όπως ψευδαισθήσεις, παραισθήσεις, προσωρινή επιδείνωση της σύγχυσης και των μη φυσιολογικών κινήσεων.

Μπορεί κάποιος να κληρονομήσει την άνοια;
Αυτό θα εξαρτηθεί από την αιτία της άνοιας, οπότε είναι σημαντικό να υπάρξει μια έγκυρη ιατρική διάγνωση. Αν ανησυχείτε ότι υπάρχει κίνδυνος να κληρονομήσετε την άνοια, μιλήστε με το γιατρό σας. Οι περισσότερες περιπτώσεις άνοιας δεν κληρονομούνται.
Ποιες είναι οι πρόωρες ενδείξεις άνοιας;
Οι πρόωρες ενδείξεις άνοιας είναι πολύ ανεπαίσθητες και ασαφείς και αρχικά μπορεί να μην είναι έκδηλες. Ωστόσο, μερικά συνηθισμένα συμπτώματα είναι:
•Σταδιακή και συχνή απώλεια μνήμης
•Σύγχυση (απώλεια προσανατολισμού)
•Αλλαγή στην προσωπικότητα
•Απάθεια και απομόνωση
•Απώλεια της ικανότητας εκτέλεσης καθημερινών εργασιών

Τι μπορεί να γίνει για να βοηθηθείτε;
Προς το παρόν δεν υπάρχει πρόληψη ή γιατρειά για τις συνηθέστερες μορφές άνοιας. Όμως, έχει διαπιστωθεί ότι μερικά φάρμακα μειώνουν μερικά συμπτώματα.
Η υποστήριξη είναι ζωτική για τα άτομα με άνοια και η βοήθεια από την οικογένεια, φίλους και φροντιστές, λογοθεραπευτές μπορεί να κάνει μια θετική διαφορά στη διαχειριστή της πάθησης.

Εδικές μαθησιακές δυσκολίες - Δυσαριθμησία

Τι είναι η Δυσαριθμησία;

Οι μορφές της Δυσαριθμησίας ή αλλιώς Διαταραχής των μαθηματικών είναι πολύπλευρες. Ένα κοινό χαρακτηρίζει όμως όλους τους πάσχοντες: Η κατανόηση μαθηματικών εννοιών και η ικανότητα μαθηματικής σκέψης παρουσιάζει μεγάλα προβλήματα. Είναι μια από τις πιο παρεξηγημένες μαθησιακές δυσκολίες μιας και ο νους πολλών γονέων και εκπαιδευτικών (που δεν γνωρίζουν για την δυσαριθμησία), πηγαίνει στην νοημοσύνη του παιδιού, γεγονός που περιπλέκει τα πράγματα και είναι παντελώς άδικο για το παιδί. Η δυσαριθμησία δε σημαίνει λοιπόν σε καμία περίπτωση χαμηλή νοημοσύνη. Αντιθέτως παιδιά με δυσαριθμησία μπορεί να έχουν ακόμα και υψηλό δείκτη νοημοσύνης και παρολ’ αυτά τα μαθηματικά να τους δυσκολεύουν την ζωή στο σπίτι (στη μελέτη), στην ώρα της Αριθμητικής / Μαθηματικών στο σχολείο και στη ευρύτερη σχολική κοινότητα όπου ανήκουν. Αποτέλεσμα είναι η κόπωση του παιδιού και η συνδεδεμένη με αυτό άρνηση και αποφυγή από οτιδήποτε έχει σχέση με μαθηματικά και αριθμούς και η μειωμένη αυτοεκτίμηση, γεγονός που με τη σειρά του μπορεί να εμποδίσει την υγιή ανάπτυξη του χαρακτήρα του παιδιού. Έτσι παρατηρούνται στη Δυσαριθμησία:

•      Δυσκολίες στην τέλεση απλών μαθηματικών πράξεων (εμμονή στο μέτρημα με δάχτυλα, μεγάλο διάστημα περισυλλογής),

•      Δυσκολίες στην αντίληψη ποσοτήτων και μεγεθών,

αδυναμία προσανατολισμού και συσχετισμών στα “αριθμητικά διαστήματα”: 1–100, 1-1000 κλπ.

• Αδυναμία συγκράτησης πρόσφατων μαθηματικών θεμάτων και εννοιών, παρ΄ολη την επανάληψη…

•     Τα εσφαλμένα αποτελέσματα διαφέρουν από τα σωστά συχνά κατά μια μονάδα.

•     Δυσκολίες στη αφαίρεση και στη διαίρεση περισσότερο από ότι στη πρόσθεση.

•      Δυσκολίες προσανατολισμού στο χώρο, μπερδεύει συχνά δεξιά και αριστερά.

•     Ξεχνάει πρόσφατες μαθηματικές έννοιες, την προπαίδεια κ.α.

•     Η εξάσκηση και η μελέτη δε φέρνουνε τα επιθυμητά αποτελέσματα.

•      Δυσκολία στην επιλογή των απαραίτητων πράξεων για την σωστή επίλυση προβλημάτων.

Αυτά είναι μόνο μερικά από τα συμπτώματα της δυσαριθμησίας.

Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες - Δυσορθογραφία

Τι είναι η Δυσορθογραφία;

Η Δυσορθογραφία είναι και αυτή μια ειδική εξελικτική μαθησιακή δυσκολία. Πρόκειται για την μη αναμενόμενη δυσκολία κατάκτησης της ικανότητας για ορθογραφημένη γραφή, όταν αυτή δεν οφείλεται σε άλλα αίτια όπως χαμηλή νοημοσύνη, πολιτισμική αποστέρηση, αισθητηριακές βλάβες ή σοβαρές συναισθηματικές διαταραχές. Η Δυσορθογραφία διαφοροποιείται από τη Δυσλεξία στο ότι δεν επηρεάζει την κατάκτηση του αναγνωστικού μηχανισμού, αλλά εντοπίζεται μόνο στην ικανότητα για ορθογραφημένη γραφή. Ωστόσο, τις περισσότερες φορές συνυπάρχουν.

Συμπτώματα

•         Φωνολογικά λάθη στη γραφή (αντικατάσταση/αντιστροφή γραμμάτων, παράλειψη γραμμάτων, ένωση λέξεων, έλλειψη τονισμού, απουσία σημείων στίξης)

•      Ορθογραφικά λάθη που δεν αντιστοιχούν στη χρονολογική ηλικία του παιδιού (λάθη στις καταλήξεις και στο θέμα των λέξεων, θεματική και καταληκτική ορθογραφία)

•        Περιορισμένη ανάπτυξη των δεξιοτήτων της γραπτής έκφρασης (αδυναμία ανάπτυξης παραγράφου, αδυναμία διαχωρισμού παραγράφων κ.λπ.)

Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες - Δυσαναγνωσία

Τι είναι η δυσαναγνωσία;

Όπως όλες οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες αναφέρεται σε παιδιά με φυσιολογική νοημοσύνη και κύριο χαρακτηριστικό είναι ότι η εκδήλωση αυτής της αδυναμίας αντιμετωπίζεται ως μη αναμενόμενο γεγονός. Αποτελεί κατηγορία των μαθησιακών δυσκολιών και εστιάζεται στη δυσκολία της αναγνωστικής ικανότητας αλλά και της προφορικής απόδοσης αυτών που έχουν διαβαστεί.

Τα σημάδια που μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το παιδί μας έχει πρόβλημα στην ανάγνωση είναι:

• έντονο κόμπιασμα και παύσεις
• επαναλαμβάνει γράμματα ή συλλαβές των λέξεων
• διαβάζει λάθος τις λέξεις και δεν αυτοδιορθώνεται
• χάνει τη σειρά του κειμένου
• δυσκολεύεται στην ανάγνωση πολυσύλλαβων ή ασυνήθιστων λέξεων
• παραλείπει, μεταθέτει, προσθέτει, γράμματα ή συλλαβές ή λέξεις πχ. τηγανηστό αντί για τηγανητό
• δεν έχει κατανοήσει πλήρως τη λέξη ή πρόταση ή κείμενο μετά την ανάγνωση του
• συλλαβίζει
• δυσκολεύεται να διαβάσει ακόμα και λέξεις που έχει δει πολλές φορές
• ο χρόνος ολοκλήρωσης της ανάγνωσης είναι μακρύς
• δε χρωματίζει το λόγο του ανάλογα με το ύφος του κειμένου
• ο λόγος του είναι επίπεδος χωρίς να εμφανίζονται τα σημεία στίξης κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης
• τονίζει λάθος τις λέξεις
• αδυνατεί να αναπαράγει τη κεντρική ιδέα του κειμένου
• αδυνατεί να ερμηνεύσει αυτά που διάβασε σύμφωνα με αυτά που ήδη γνωρίζει για το θέμα
• αδυνατεί να διαμορφώσει άποψη για αυτό που διάβασε

Μπορεί να παρατηρηθούν και κάποια πρόσθετα ποιοτικά χαρακτηριστικά που συνοδεύουν παιδιά με μαθησιακά προβλήματα. Τέτοια είναι: η διάσπαση προσοχής, δυσκολίες στο να ξεκινήσει και να ολοκληρώσει μια εργασία, απροσεξία, αδεξιότητα, ξεχνάει εύκολα τα πράγματά του και τις υποχρεώσεις του.

Παράδειγμα ανάγνωσης παιδιού με δυσαναγνωσία.

Το παρακάτω κείμενο δόθηκε σε παιδί Γ’ Δημοτικού, με φυσιολογική νοημοσύνη, για να αξιολογηθεί η αναγνωστική του επάρκεια.

Το κείμενο: Ο Δημήτρης τσάκωσε τον κλέφτη. Ήταν πολύ περήφανος γι αυτό. Δε σταμάτησε λεπτό, να διηγείται στα παιδιά το κατόρθωμα του. Κι εκείνα τον θαύμαζαν. Μπαίνοντας στην τάξη δοκίμασαν μια μεγάλη έκπληξη. Ο Δημήτρης, μπροστά στο δάσκαλο, ρώτησε: Ξέρετε, παιδιά ποιός ήταν ο κλέφτης; Όχι; Ακούστε και θα γελάσετε. Ήταν ένας κεραμιδόγατος. Τον έπιασα, όταν προσπαθούσε να αρπάξει ένα βρώμικο ψαροκόκαλο από κάποιο σκουπιδοτενεκέ. Έγινε τέτοια αναστάτωση στην τάξη που δεν περιγράφεται.

 

Απομαγνητοφώνηση: Ο Δημήτρης στακώνεται τον κλέφτη. Ήταν πολύ περήφανος γι αυτό. Δε σταμάτησε λε-λεπτό να διηήζεται τα παιδιά το κατό-κατόρθωμα του. Και εκείνα του τον θαύμαζαν. Μπαίνοντας στην τάξη δοκίμασαν μια μεγάλη έκληψη. Ο Δημήτρης προστά στο δάσκαλο, ρώτησε: Ξέρετε, παιδιά ποιός ήταν ο κλέφτης; Όχι; Ακούτε και θα δγελάσετε. Ήταν ένας εκεραμιδόδατος. Τον έπιασα όταν προεσπαθούσε να εσπράξει έναν βρώμικο ψαρο-ψαροκόκαλο απο κάποιο σκουπι-σκουπιζοτενεκέ. Έγινε ετέτοια αναστατώση στ-στην τάξη που δεν περιγράφεται.

Στις ερωτήσεις κατανόησης που ακολούθησαν μπόρεσε να απαντήσει επιτυχώς σε 3 από τις 6.

Τα αίτια που την προκαλούν.

Η αιτιολογία της δυσαναγνωσίας δεν είναι σαφής όπως συμβαίνει και με την πλειοψηφία των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών. Οι έρευνες καταλήγουν σε δυσλειτουργία ή σε ατελή αντιληπτική ικανότητα του εγκεφάλου στην αποκωδικοποίηση των λεκτικών ερεθισμάτων. Ως επιβαρυντικοί παράγοντες εμφανίζονται η κληρονομικότητα αλλά και το ακατάλληλο οικογενειακό ή/και σχολικό περιβάλλον.